Kronika Konopatu I Terespola Wiek XIX

Kronika Konopatu i Terespola wiek XIX – Spis rozmaitych transakcji dóbr wsi Polski Konopat, Konopat Niemiecki (Wielki) Drozdowo, Wyrwa, Wygoda oraz innych do nich należących. Kalendarz wydarzeń Polskiego Konopatu w XIX wieku obejmuje lata 1800 – 1899, opracowywane na podstawie poniższych źródeł konfrontowanych ze sobą by wyeliminować błędne teorie, niewłaściwe odczyty i wiele innych legend narosłych wokół majątku i jego dóbr. Uwzględniono poniższe źródła : Polski Konopat zespół pruskiego Starosta Powiatowego w Świeciu. Bauer und Bauergütersachen namentlich die Regulierung Sache von Polnisch Konopath. Schule in [Polnisch Konopath] Hanfgut. Ein pommersches Herzogthum und eine Deutsche Ordens Komturei/Richard Wegner. Ponadto wydania prasy Chełmińskiej i Toruńskiej, „Nadwiślanin” oraz „Gazeta Toruńska”. Kiedy fakt jest doniesieniem medialnym, staramy się go potwierdzić w kolejnych źródłach. Jeśli data podana np. w Wikipedii nie zgadza się z tą podaną w poniższej zawartości, zaręczamy, że ta z Wikipedii jest błędem kopiowanym za różnymi, nie koniecznie wiarygodnymi źródłami, w tym niemieckimi opracowaniami historycznymi z XIX wieku, „Ein pommersches Herzogthum und eine Deutsche Ordens Komturei” Richarda Wegnera, które należy brać w nawias z uwagi na hasłowe przytaczanie faktów. Wiele faktów podanych przez Wagnera nie ma pokrycia w oryginalnych dokumentach z tego okresu.

Primo voto, naszym źródłem są rękopisy z biblioteki z Nawry, secundo voto, wiek XIX i XX źrodłujemy z prasy niemieckiej i polskiej, jeśli istniała. Powodem tego drugiego, jest wielka ale i zrozumiała niechęć rodaków do okupanta niemieckiego, co było niestety powodem koloryzowania faktów min. w 20-leciu międzywojennym.

6 grudnia 1806 r. – Generał Dąbrowski do generała Antoni Amilkar Kosiński, organizatora departamentów bydgoskich i kwidzyńskich…- „Posyłam do pomocy płk. Antoni Kruszyński”.

22 stycznia 1807 r. – Gen. Brygady komendant straży przedniej Antoni Amilkar Kosiński zajmuje tereny dookoła Świecia oraz rozlokowuje swoją brygadę w okolicznych miejscowościach w kierunku na Tucholę. Jego kawaleria zajmuje flanki w Przechowie, Kozłowie, Polskim Konopacie, Przysiersku, Bramce oraz kilku innych. Kosiński służył u boku Generała Dąbrowskiego w trakcie wojen napoleońskich, organizował departamenty bydgoski i kwidzyński.

19 września 1819 r. – wg charakterystyki sporządzonej w parafii Przysiersk do ,,Status kościołów i beneficjów dekanatu świeckiego w 1819 r. (Status ecclesiarum et beneficiorum Decanatus Svecensis anno 1819) parafia obejmowała min. miejscowości : Konopat Polski, Terespole, Drozdowo.

14 sierpnia 1826 r. – Pismo nadane z Polskiego Konopatu. Dzierżawca majątku w Polskim Konopacie, Wygodzie i Drozdowie informuje o zapłaceniu 6 talarów i 1 grosza za Drozdowo i 4 talarów i 9 groszy za osadę Karczma Wygoda, Dyrekcji Landschaftu [banku hipotecznego] w Bydgoszczy. W imieniu von Derengowskiej podpisał mąż Johan von Derengowski.

19 lipca 1828 r. – Kwidzyn, Królewska Generalna Komisja dla Prus Zachodnich przesyła do landratury w Świeciu odpis pisma Dyrekcji Landschaftu w Bydgoszczy z 6 czerwca 1828 r. Pani von Derengowskiej, jako dzierżawczyni majątku Polski Konopat. Powinna zapłacić ona, 6 talarów i 17 groszy kosztów regulacji landraturze w Świeciu, pod groźbą egzekucji.

31 lipca 1828 r. – Kwidzyn, Królewska Generalna Komisja dla Prus Zachodnich informuje landraturę w Świeciu, że ta ma 14 dni na odpowiedź na pismo z 19 lipca dotyczące zadłużenia majątku Polski Konopat.

23 sierpnia 1828 r. – Kwidzyn, osiadli w Polskim Konopacie chłopi zalegają majątkowi 42 talary, 6 groszy i 10 fenigów. Sumę tą landratura ma natychmiast pobrać i przekazać do kasy komisji w ciągu 14 dni.

7 września 1828 r. – Chłopi osiadli w Polskim Konopacie proszą landraturę o odroczenie terminu spłaty należnej sumy 42 talarów o 10 tygodni.

18 września 1828 r. – Adnotacja landratury, powyższej sumy wraz z 13 groszami kosztów pocztowych, od osiadłych chłopów z Polskiego Konopatu wyegzekwować się nie dało.

19 września 1828 r. – Kwidzyn, powtórnie upomniano landraturę w Świeciu o przekroczonym terminie załatwienia sprawy regulacji w Polskim Konopacie z 19 lipca.

23 września 1828 r. – Adnotacja, komisja przypomina landraturze o tym, że upłyną termin załatwienia sprawy z 23 sierpnia.

2 października 1828 r. – Adnotacja, powyższej sumy pobrać się nie udało, chłopi z Polskiego Konopatu są tak biedni, że nie ma tam nawet czego wziąć w zastaw.

10 października 1828 r.– Adnotacja, przesyłamy należną sumę wraz z lamentami [błaganiami] osiadłych z Polskiego Konopatu.

17 października 1828 r. – Adnotacja, wyegzekwowano zaległe 6 talarów i 17 groszy oraz 4 talary i 11 groszy opłat. Adnotacja landratury o załatwieniu sprawy zadłużenia majątku Polski Konopat.

16 grudnia 1828 r. – Kwidzyn, komisja prosi landraturę o przesłanie dokumentów w sprawie regulacji w Polskim Konopacie.

13 stycznia 1829 r. – Adnotacja landratury o przesłaniu dokumentów dotyczących zadłużenia z dnia 19 lipca 1828.

25 czerwca 1830 r. – Kwidzyn, osiadli Peter Hinze i Michael Sieg z Terespola Pomorskiego donieśli komisji, że osiadły tamże Jacob Ziesmer wyemigrował do Rosji.

23 lipca 1830 r. – Odpis pisma landratury w Świeciu, z nakazem sprawdzenia do dnia 5 sierpnia, czy Jacob Ziesmer faktycznie wyemigrował do Rosji.

9 września 1830 r. – Kwidzyn, w sprawie regulacji w Terespolu Pomorskim landratura w Świeciu ma od tam osiadłych pobrać i przekazać do kasy komisji: Peter Hinz-1 talar, Michael Sieg-29 groszy i 11 fenigów.

10 września 1830 r. – Pismo landratury do komisji, potwierdzające, na podstawie zeznań Siemona Zielińskiego, że Ziesmer wyemigrował do Rosji 8 lat temu.

8 listopada 1830 r. – Adnotacja, powyższa suma, wraz z kosztami pocztowymi (7 groszy), ma być uzyskana do 10 października. Powyższej sumy od osiadłych w Terespolu Petera Hinza i Michaela Siega pobrać się nie udało, wyżej wymienieni osiadli są tak biedni, że nie ma tam nawet czego wziąć w zastaw.

30 listopada 1830 r. – Kwidzyn, w sprawie regulacji w Terespolu Pomorskim landratura w Świeciu ma od tam osiadłych Petera Hinza i Michaela Siega pobrać i przekazać do kasy komisji 6 groszy i 2 fenigi.

20 grudnia 1830 r. – Adnotacja landratury, powyższa suma 6 groszy i 2 fenigi, wraz z opłatą 2 ½ grosza od osiadłych w Terespolu Petera Hinza i Michaela Siega ma być uzyskana do 5 stycznia.

5 stycznia 1831 r. – Adnotacja, sumy 6 groszy i 2 fenigów, od osiadłych w Terespolu Petera Hinza i Michaela Siega pobrać się nie udało ze względu na ubóstwo wymienionych.

25 stycznia 1831 r. o godzinie 10 okręg wiejskim starostwa świeckiego, okręgu malborskiego, szacowny Polski Konopat, zostanie wystawiony na licytacji przez podpisany zarząd Pruskich Ziem Wschodnich w Grudziądzu pod adresem 22234 Rthtr. 26 sgr.

25 Stycznia 1831 r. – Johan von Deręgowski (właściciel Budynia) kupuje dzierżawiony dotychczas majątek w Konopacie za 20 000 talarów (Wegner)

23 lutego 1831 r. – Adnotacja landratury, powyższą sumę od osiadłych w Terespolu Petera Hinza i Michaela Siega pobrano i przesłano do komisji. Sumą tą było 6 groszy i 2 fenigi.

1838 r. – J. C. Bolzenthal kupuje Konopat za 22 500 talarów (Wegner)

1843 r. – Richard Krause zakupuje majątek za 62 000 talarów (Wegner]

30 grudnia 1848 r. – W majątku Polski Konopat przychodzi na świat Aurel Krause, niemiecki przyrodnik i etnolog. Obok szlachetnych rodów Konopackich i Kruszyńskich kolejna znana i znakomita postać urodzona w Polskim Konopacie. W 1881 roku Towarzystwo Geograficzne w Bremie zleciło Aurelowi i Arthurowi Krause przeprowadzenie naturalnej i etnograficznej wyprawy do Cieśniny Beringa. Tam bracia wsławili się odkryciami, które do dzisiaj są im przypisywane.

25 stycznia 1851 r. – W majątku Polski Konopat przychodzi na świat Stanisław Friedrich Artur Krause, brat Aurela. W 1881 roku Towarzystwo Geograficzne w Bremie zleciło Aurelowi i Arthurowi Krause przeprowadzenie naturalnej i etnograficznej wyprawy do Cieśniny Beringa. Tam bracia wsławili się odkryciami, które do dzisiaj są im przypisywane.

25 marca 1851 r. – Kwidzyn, rejencja w Kwidzynie (drugi Wydział Spraw Wewnętrznych) informuje landraturę w Świeciu, że komisarz ekonomiczny Palleske z Chełmna został upoważniony do zajęcia się sprawą likwidacji powinności w Polskim Konopacie.

1852 r. – Niejaki Schneider kupuje upadły majątek w Polskim Konopacie. (Wegner)

19 lipca 1852 r. – Z Bydgoszczy w kierunku Gdańska odjeżdża pierwszy pociąg pasażerski wypełniony po brzegi pasażerami. Stacją pośrednią jest oczywiście węzłowy Terespol Pomorski. Trzy wagony pasażerskie 2 i 3 klasy oraz wagon bagażowy. Cały skład ciągnął parowóz, który rozwijał prędkość 65 km/h.

6 sierpnia 1852 r. – Oficjalne otwarcie linii kolejowej Bydgoszcz – Gdańsk ze stacją w Terespolu Pomorskim. Ówczesny układ geometryczny nowo wybudowanej linii, został zaprojektowany tak, by można było po niej pędzić z prędkością 160 km na godzinę. Długość nowo otwartej magistrali kolejowej 161,46 km. Z ciekawostek, dzięki ówczesnym pomiarom wiemy, iż stacja Terespol Pomorski leży na wysokości 61 mnpm. Budowa i eksploatacja Królewskiej Kolei Wschodniej podała, iż najwyższy punkt linii kolejowej znajduje się pomiędzy Kotomierzem a Terespolem, 321 m n.p.m., a najniższy w pobliżu Elbląga, 5 m n.p.m. Most nad Wdą w Kozłowie jest największym solidnym mostem Kolei Wschodniej. Otwór środkowy, którego górne partie, podobnie jak cała reszta, wykonany jest z cegły. Wypalano je na miejscu w specjalnie wybudowanej cegielni. Zaprawę wykonano z wykopanego w pobliżu hydraulicznego wapienia margla, podobnego do tego użytego przy budowie mostu w Tczewie. Odwodnienie koron sklepień odbywa się podobnie jak w przypadku mostu nad rzeką Brdą w kierunku korony sklepień, istniała możliwość pozostawienia pustego klina między dwoma sklepieniami, aby sklepienia się nie zamykały, są mocno obciążone materiałem wypełniającym. [bahnstatistik]

Październik 1852 r. – Do Polski przypływa statkiem 8 lokomotyw dla Królewskiej Kolei Wschodniej. Wśród bliźniaczych sióstr, które mają obsługiwać trasę kolei wschodniej, jedna jest szczególna. Wyprodukowane przez Johann Friedrich August Borsig GmbH – Berlin. Tej szczególnej nazwa producencka, to Borsig Nr. fab. D 366, typ G, rodzaj 1Bn2, rozstaw kół 1435 mm, rok produkcji 1852 r. Lokomotywa została ochrzczona podobnie jak jej siedem sióstr od nazwy stacji na trasie z Bydgoszczy do Gdańska mianowicie TERESPOL 61.

11 października 1853 r. – Cesarz Mikołaj I Romanow w drodze powrotnej z Berlina o godzinie 11.00 przed południem na stacji Terespol Pomorski. Z uwagi na dostojnego gościa, na stacji w Terespolu od godziny 4 rano przebywali dworzanie cesarza. W uzupełnieniu Cesarz Mikołaj I Romanow nosił tytuł króla Polski z racji zaboru oczywiście, w okresie od 1 grudnia 1825 do 2 marca 1855 [Nadwiślanin 11.10.1853]

19 czerwca 1854 r. Książę pruski Fryderyk Wilhelm IV przyjeżdża w swoją podróż z Gdańska przez Warlubie, Grudziądz, i do Chełmna około południa następnego dnia, a następnie o godzinie 5 rano przejedzie do Terespola. Kiedy Jego Królewska Wysokość przybył do Chełmna, kadeci z tutejszego regimentu byli gotowi na jego spotkanie; książę był niezwykle przyjacielski, a potem poszedł na obiad do domu handlarza winem Schmarse. [Königliche Kadettenhaus zu Culm 1776 —1876 Dr. Theodor ßrrjjsig]

19 stycznia 1855 r. – Od wtorku 16 stycznia nie kursuje poczta pomiędzy Chełmnem a Terespolem, w dniu dzisiejszym zostaje wznowiona lecz pocztmistrze będą kursowali wprost przez łąki. Powodem jest kra płynąca Wisłą i uniemożliwiająca kursowanie promu. [N5]

1856 rok – Rozpoczęto budowę nowej drogi w kierunku Tucholi, przechodzi ona obecnie w odległości około 1,5 km od folwarku. W tym samym okresie odkryto pogański grób na polu w pobliżu folwarku Polski Konopat podczas wytyczania nowej drogi miedzy Tucholą a Świeciem. Ten grób zapoczątkował rozległe badania archeologów na terenie powiatu świeckiego.

16 maja 1856 r. – Król Pruski Fryderyk Wilhelm IV w podróży z Berlina zatrzymuje się na stacji kolejowej w Terespolu Pomorskim.[N]

3 września 1856 r. – Król Pruski Fryderyk Wilhelm IV w podróży ze Starogardu do Lidzbarka Warmińskiego zatrzymuje się na stacji kolejowej w Terespolu Pomorskim.[N]

4 grudnia 1856 r. – Ani to człowiek zgadnie, co na niego ładnie mówi przysłowie i sprawdza się, co chwila. Tak w przeszłą niedzielę wieczorem przybył do Terespola z Berlina jakiś podróżny. Następnie pocztą do Wisły, a że po słabym jeszcze lodzie przejeżdżać nie można przeszedł przez rzekę wraz z innymi. Nie zastawszy jednakże na drugiej stronie wozu pocztowego, poszedł w futrze do miasta. Stanął w oberży Pod Czarnym Orłem i zażądał grzanego pokoju oraz kąpieli do nóg. Na drugi dzień rano przyszedł sługa palić w piecu, znalazł jednak drzwi na klucz zamknięte. Gdy jeszcze o godzinie dziesiątej z rana gość drzwi nie otworzył, dobijano się gwałtownie i znaleziono nieszczęśliwego ruszanego paraliżem bez wszelkich wiedzy i przytomności. Pomoc lekarska okazała się bezskuteczna, a śmierć nastąpiła we wtorek. Zmarły był podobno z Poczdamu inspektorem wielkich owczarni, jechał w celu gatunkowania owiec po większych gromadach, tak i u nas jak i w Polsce i Rosji. Był to człowiek w kwiecie wieku przystojny i wysokiego wzrostu, pełen zdrowia i siły. Na doniesienie o smutnym wypadku przybyła jego matka i siostra. Zmarły dopiero się, co był się zaręczył.[N96]

6 lipca 1857 r. – Towarzystwo agronomiczne powiatu świeckiego zorganizowało wystawę rolniczą w Terespolu Pomorskim. Prasa donosi, iż nie była ona liczna, przyznano premię za najlepszego ogiera wystawy p. Mieczkowskiemu z Łaszewa, natomiast premie za najlepszego stadnika otrzymał p. Gordon z Laskowic.[Nadwiślanin]

1858 rok – W Zeitschrift für Bauwesen G. Erbkama z 1858 roku czyli „Dzienniku budowy” znajdujemy taki to opis ważnej dla Chełmna arterii do Terespola. – „Skrzyżowanie podmokłe koło Chełmna i lewego ramienia rzeki w kierunku Głogówka, które oba są częścią drogi z Chełmna przez Świecie do stacji Terespol i dlatego są użytkowane, otrzymały jedynie inną konstrukcję. O ile kopce ziemi przed nimi są wybrukowane pryzmatycznymi granitowymi kamieniami o wysokości 1stopy. Grzbiety tamy otrzymały jednak również warstwę wypełnienia o grubości 2 stóp, następnie najpierw warstwę pospółki o wysokości 1 stopy, a następnie 10-calową warstwę czysto przesianego żwiru, w której ułożono kostkę brukową. Zamiast zagłębień na wałach górnych położono w koronie umocnienia o szerokości 6 stóp. W celu sklejenia podsypki chodnika, a także mocniejszego zabezpieczenia nawierzchni, stosuje się na krawędziach chodnika rzędy jak najściślej dopasowanych słupków o grubości 2 cali, wbitych na głębokość 3 stóp, których główki znajdują się 1 cal pod powierzchnią chodnika i dlatego są osłonięte przed atakami lodu. Z boku tych rzędów słupów, ściśle do nich przylegających, leżą w korycie trzy stosy kiełbas o średnicy 3 cali, spięte haczykowatymi słupkami, pod którymi końce łodygi planowanej warstwy rozkładającej sięgają w dół, natomiast w górę na umocnieniu brzegowym te wiązki kiełbasek z górnych końców warstwy rozprowadzającej są przykryte. Głowice haczykowatych palików są o 1 cal niższe niż chodnik. Czworonożna skarpa w dół Głogówka jest jednak w większości utwardzona kawałkami cegły o wielkości 1 cala sześciennego z granitowymi blokami o objętości od 1 funta do 6 stóp sześciennych, przylegającymi do chodnika grobli. Rzędy pali biegnące równolegle do robót biegną przez tę nawierzchnię nasypu od 5 do 5 stóp blisko siebie, aby zabezpieczyć materiał wypełniający pod nawierzchnią przed wymywaniem. Chciałoby się tu być w miejscu, jeszcze w budowie. Z dużym powodzeniem posadzono winorośl na tzw. Ostrowiu Chełmińskim na dużym obszarze w celu zabezpieczenia drogi utwardzonej wzdłuż Chełmno – ulica Terespolska.”

1860 r. – Gordon, właściciel Laskowic kupuje Polski Konopat za 110 000 talarów. (Wegner)

2 listopada 1862 r. – Przez Terespol Pomorski przejeżdża pociągiem Generał Friedrich Heinrich Ernst Graf von Wrangel, pruski marszałek polny zwany przez żołnierzy Papa Wrangel Jenerał wdał się w dyskusję z mieszkańcami Terespola zapytując ich o przekonania polityczne, czy są demokratami. Mieszkańcy dali usposobienie konserwatywnemu podejściu jak wspomina korespondent gazety. Generał zwrócił uwagę zawiadowcy stacji by poprawił napisy dotyczące oznakowania stacji Terespol Pomorski [N]

31 stycznia 1863 r. – Na stacji Terespol Pomorski w podróży, zatrzymuje się Lejb-Gwardyjski Izmaiłowski Pułk, elitarna formacja wojskowa Imperium Rosyjskiego. [N14]

1864 rok – Remont wiaduktu kolejowego na Czarnej Wodzie pod Terespolem (Kozłowo). Odwodnienie tej konstrukcji zostało wykonane na tej samej zasadzie, co w przypadku wiaduktu na Brdzie. Wyszły na jaw te same usterki, było też wiele zmian i napraw, które zorganizowano w sposób podobny do opisanego w adnotacji 1, bez pożądanego sukcesu. Ostatecznie podjęto decyzję o stworzeniu systemu odwodnienia prowadzącego do końców mostu. W tym celu powierzchni obiektu nadano kształt koryta, którego najgłębsze punkty opadające w środku tworzą kanał o nachyleniu 1:46 wzdłuż osi podłużnej mostu. Wykonanie kanału i pokrycie kalenicy przeprowadzono w taki sam sposób, jak przy moście na Brdzie. [ Zeitschrift für Bauwesen G. Erbkama z 1865r.]

Szkic mostu w Kozłowie pochodzący z projektu Kolei Wschodniej

5 września 1864 r. – W drodze z Petersburga na dworcu w Terespolu zatrzymuje się Car Mikołaj II Aleksandrowicz Romanow. [N 31.08.1964]

23 grudnia 1864 r. – Przeprawa przez Wisłę dotąd nieustalona. Wisła podobno wczoraj stanęła lecz przejść po lodzie nie było jeszcze można. Komunikacja pocztowa z Terespolem zupełnie przerwana, dzienniki i listy doszły nas od niedzieli do dzisiaj czwartku tylko dwa na Toruń, dzięki niepojętym kaprysom ekspedyentów terespolskich. [N149]

7 stycznia 1865 r. – Franz August von Gordon oficjalnie otrzymuje dobra Polski Konopat z rąk ojca w ramach kontraktu ślubnego z Hildegard von Rohr.

1866 rok – W „PREUSSISCHE STATISTIK 1868 r.” zawarto taki oto wpis dotyczący rozbudowy kolei wschodniej: „W międzyczasie Ministerstwo Handlu podobno zdecydowało się na kolej Insterburg (Czerniachowsk) – Grudziądz – Terespol. To prawda, że linia ta jest niezaprzeczalnie w interesie prowincji, ale sama rezygnacja z linii kolejowej do Torunia jako kontynuacji dużej linii międzynarodowej przez Poznań, Gubin, Halle do Kassel byłaby głęboko godna ubolewania, biorąc pod uwagę ostatnie doświadczenia.”

1 września 1867 r. – Od dnia dzisiejszego komunikacja pocztowa z Terespola do Tucholi odchodzić będzie codziennie o 7:30 wieczorem a z Tucholi o 2:00 w nocy. [GT201]

15 Stycznia 1870 r. – Zakończono oficjalnie badania archeologiczne na terenie powiatu w tym starożytnego cmentarzyska w Polskim Konopacie. Całość została zwieńczona obszernym opracowaniem niemieckiego badacza Richarda Wagnera, a opisał to wszystko Dr. Meschede w „Ein pommersches Herzogthum und eine Deutsche Ordens Komturei”. Konkluzją tych badań jest udowodnienie, iż pomorze zamieszkiwane było przez Gotów. Chociaż niekoniecznie, gdyż nowe stanowisko badawcze na podstawie jednej czaszki (sic!) wskazywało iż Gotowie zostali wyparci podczas nieokreślonej bitwy, wojny przez Wendów których następnie wyparli Gepidowie. Cytując Wagnera „…Znaczna wysokość, skroniowe kości czołowe, tak, że należałoby na razie potraktować ją jako szczególną formę germańskiego typu czaszki…” Miejscem wykopania owego grobu zostało precyzyjnie wskazane jako skrzyżowanie drogi z Konopatu do Drozdowa przecinające drogę w kierunku Tucholi.

10 lutego 1870 r. – W dniu dzisiejszym doszło do wypadku pociągu kurierskiego Berlin – Królewiec, pomiędzy Kotomierzem a Terespolem. Na tym odcinku w wyniku niskich temperatur pękła szyna a to doprowadziło do pęknięcia koła i wykolejenia się maszyny. Komunikacja stanęła na kilka godzin.[GT33]

4 sierpnia 1871 r. – Między Kotomierzem a Terespolem trzy lokomotywy założone przed pociąg wracający do Bydgoszczy wyskoczyły z szyn i wryły się w ziemię. Nie było można dalej jechać i położono nowe szyny. Konduktorzy pociągu i palacze przy tej sposobności znacznych doznali uszkodzeń, dwóch z nich śmierć znalazło. [GT183]

16 Czerwca 1873 r. – Zarządzeniem gabinetu Prowincji Pruskiej zatwierdza się budowę następujących dróg twardych w powiecie Świeckim z zatwierdzeniem nowego budżetu budowy w wysokości 10 000 talarów za milę: droga Tuchola – Terespol.

22 Kwietnia 1874 r. – Utworzenie powiatu Konopackiego nr 17 z wiejskich parafii Drozdowo i Przysiersk oraz dzielnic Bramka, Plewno i Konopat Polski (5 gmin/dzielnic). Początkowo administruje nim dyrektor biura w polskim Konopath. Od tego momentu Herrmann Engelhardt zostaje administratorem dóbr Polskiego Konopatu przez kolejnych 6 lat.

30 maja 1876 r. – W Grucznie odbyło się poświęcenie tutejszego nowo wybudowanego kościoła oraz i bierzmowanie. Przyjechał z Pelplina ksiądz biskup sufragan. Bierzmował 900 osób, zaś we środę odprawił X. Biskup żałobną mszę św., po której nastąpiło błogosławieństwo i pożegnanie z zgromadzonymi parafianami. Młodzież stawiła się znów na koniach. Skoro miał X. Biskup z miejsca ruszyć, wykrzyknął lud zgromadzony po trzykroć: „Niech żyje najprzewielebniejszy X. Biskup.” Otoczony konną, młodzieżą, udał się na Terespol do Pelplina. Jeszcze na dworcu Terespolskim stanęła młodzież konna w rzędzie. Skoro X. Biskup z powozu wystąpił, pobłogosławił młodzież, która mu towarzyszyła, a ta wykrzyknęła po trzykroć: „Niech żyje” Wtedy X. Biskup udał się do Pelplina a młodzież spokojnie do domu. [Pielgrzym 15.06.1876]

6 maja 1877 r. – W prasie ukazuje się ogłoszenie iż z dniem 24 czerwca br. można wydzierżawić należące do Zboińskich wsie Skarszewo i Skarszewko. Zawarto informację, iż informację na ten temat można uzyskać pod adresem Państwa Turowskich w Warszawie przy ulicy Szpitalna nr. 10. [Gazeta Toruńska 6.05.1877]

26 czerwca 1877 r. – W prasie ukazuje się ogłoszenie o wyprzedaży inwentarza trwałego i żywego majątku w Kozłowie. Do sprzedaży wystawiono; 12 koni, 12 trzyletnich źrebców, 480 owiec, 130 jagniąt. Ponadto wystawiono; młockarnie, sieczkarnie, siewnik, gniotnik, pługi, wozy i wiele innych. [GT141]

6 maja 1879 r. – W Terespolu mają się odbyć, polskie zgromadzenia ludowe. Polska agitacja najwyraźniej znów się rozkręciła. [ Straßburger Zeitung 100]

4 czerwca 1879 r. – W pociągu osobowym 81 z Bydgoszczy do Tczewa na wysokości stacji Terespol, podczas jazdy pełną parą, pasażer nagle podał sygnał alarmowy przez linę przymocowaną do pociągu. Po zatrzymaniu składu obsługa zbadała przyczynę włączenia sygnału alarmowego i ku uciesze wszystkich współpasażerów odkryła, że pasażer, który dał sygnał alarmowy, podał taki oto powód. Jego synek wyglądał przez okno i wiatr zerwał mu z głowy kapelusz. Niestety dziecko musiało kontynuować podróż bez kapelusza, ponieważ maszynisty nie było stać na szukanie go. Z naszych informacji wynika, że oprócz utraty kapelusza podróżny musi zapłacić grzywnę w wysokości 30 marek. [ Straßburger Zeitung 129]

24 września 1879 r. – W Terespolu odbywa się polskie zgromadzenie przedwyborcze do rad powiatu Świecia. Kandydatem Polaków w wyborach jest ziemianin Różycki. [ Straßburger Zeitung 220]

2 czerwca 1880 r. – Sekretarz stanu Prus – dr. Heinrich von Stephan (jeden z założycieli Światowej Unii Pocztowej) stanął dzisiaj o godzinie 10:45 na wieczór pociągiem kurierskim w Terespolu a następnie odjechał dalej do Chełmna i Jeleńca. Po powrocie na wieczór ruszył dalej w kierunku Bydgoszczy. Agentura poczty w Drzycimiu 1 sierpnia już na pewno zostanie otworzona.

16 czerwca 1881 r. – Do Terespola z Gdańska przyjeżdża generał Ernst Eduard Krause, udaje się on w dalszą podróż do Chełmna a następnie do Grudziądza. [GT 26.06.1881]

16 czerwca 1881 r. – Otwarta zostaje w Bukowcu nowa agentura pocztowa zależna od urzędu pocztowego w Terespolu. Komunikacja pocztowa między tymi dwiema pocztami tak zostanie uregulowana, że poczta osobowa kursująca między Terespolem a Tucholą będzie zabierała z rana i po południu przesyłki przeznaczone do agentury pocztowej, a oddane jej przesyłki w Bukowcu, zabierała ze sobą, dalej.[GT131]

22 czerwca 1881 r. – W Terespolu zatrzymuje się pociąg z ministrem wojny Prus, generałem Georgiem Arnoldem Karlem von Kameke, Generał udał się z wizytą w kierunku Chełmna. [GT 26.06.1881]

26 lipca 1881 r. – O godz. 4 po południu, w oberży pana Perlika w Terespolu odbywa się walne zebranie wyborcze powiatu Świeckiego. Celem zebrania jest naradzenie się w uzupełnieniu komitetu powiatowego i postawienie dwóch kandydatów do parlamentu niemieckiego. [GT162]

3 stycznia 1882 r. – Przy szosie terespolsko-tucholskiej niedaleko Konopatu zamordowany został posiedziciel Rutkowski z Przysierska. Sprawców tego zabójstwa spodziewających się znaleźć u niego 1000 marek (po które wcześniej się był udał) aresztowano już, jednego po kilku godzinach w Terespolu drugiego w Koronowie.

20 stycznia 1882 r. – „Z okolic Terespola odzywają się coraz częściej skargi, iż z drogi w okolicy tamtejszej coraz to niebezpieczniejsze z powodu powtarzających się napaści i rabunków. Szczególnie między Przechowem a Terespolem i Przysierskiem ma już być bardzo źle. Karczmarza z Drzycimia okradziono pod Przysierskiem w drodze zabrano mu pudło kiełbas. To samo spotkało innego karczmarza prawie w tym samym miejscu, gdzie poprzednio zabito Rutkowskiego. Pewnemu handlarzowi bydła skradziono sprzed karczmy w Przysiersku wóz z koniem. Na szosie między Pruszczem a Błądzimiem strzelano do podróżnego i raniono go w nogę” [GT16]

30 maja 1882 r. – Piąty zjazd Zachodnio Pruskiego Towarzystwa Botanicznego w Chełmnie. Do Terespola Pomorskiego zjeżdżają goście z Niemiec oraz Prus i województw ościennych. Na tutejszej stacji wsiadają do powozów i udają się w kierunku Chełmna podziwiając tutejszą przyrodę oraz krajobrazy.

19 czerwca 1882 r. – Magistrat Świecki wysyła petycję do Ministerstwa Robót Publicznych w Berlinie petycję o pobudowanie kolei drugorzędnej z Terespola do Świecia. Podobną petycję wysłano kiedyś do ministra Maybacha w sprawie pobudowania Cukrowni.

1883 – „Schul Schematismus” Bernarda Pompeckiego podaje, iż w szkole ewangelickiej w Wielkim Konopacie uczy się 54 uczniów i uczy ich jeden nauczyciel Robert Lejcher, ewangelik, urodzony 1.XI.1862 r.

26 kwietnia 1883 r. – Prasa donosi iż pomysłowi kolei konnej z Terespola do Świecia sprzeciwiają się, dyrektor krajowy oraz wielu innych znawców tematu. uważają oni położenie szyn na szosie za rzecz niebezpieczną. [Przyjaciel17]

19 lipca 1883 r. – Wyższa dyrekcja poczty rozporządziła, aby podczas upałów poczty do Terespola, Kornatowa i Świecia, wychodziła z Chełmna 10 minut rychlej, oraz żeby stanęła tam 10 minut później, aniżeli przepisano w planie. [Przyjaciel29]

4 października 1883 r. – Na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy Świeckiej cukrowni uchwalono przeznaczenie 30 tyś. marek na budowę kolei żelaznej ze Świecia do Terespola. [Przyjaciel40]

18 luty 1884 r. – Podczas walnego zgromadzenia akcjonariuszy cukrowni w Świeciu, uchwalono iż pan Gordon pojedzie wkrótce do Berlina by przyspieszyć budowę kolei żelaznej ze Świecia do Terespola, którą rząd w Berlinie przyobiecał pobudować z państwowej kasy. [ Przyjaciel10]

29 marca 1884 r. – Petycja okręgu chełmińskiego w sprawie ustanowienia linii kolejowej z Chełmna do Fordonu została przekazana wraz z innymi petycjami Izby Reprezentantów do władz wojewódzkich. Zamierzona petycja, do której dąży połączenie kolejowe z Chełmna z Koleją Wschodnią w jej pierwszej zasadniczej części, jest niewątpliwie dobrze uzasadniona, gdyż pomysł utworzenia tego połączenia na kolejnej trasie przerzuconej przez Wisłę w Chełmnie dodaje połączenie kolejowe z Terespolem na niewielkiej odległości ok. 8 km. niestety jest to utrudnione ze względu na znany wyjątkowo niekorzystny brzeg i panujące tam warunki. [Thorner Presse 1884 nr. 77]

1 kwietnia 1884 r. – Na trasie kolejowej z Terespola Pomorskiego do Bydgoszczy przybywa kolejny przystanek, jest nim stacja Parlin. Z dniem 1 kwietnia pociągi do Bydgoszczy będą zabierały z Parlina pasażerów. [Thorner Presse 1884 nr. 076]

3 kwietnia 1884 r. – Gazeta Toruńska donosi iż plan połączenia kolejowego pomiędzy Chełmnem a Terespolem ostatecznie upadł z uwagi na trudności jakich nastręcza budowa mostu po nizinie, aż do wysokiego położenia Chełmna.[78]

1 czerwca 1884 r. – Kurierów pocztowych pomiędzy Grucznem a Terespolem z dniem dzisiejszym zastępuje poczta samochodowa. [Thorner Presse 1884 nr. 111]

26 maja 1885 r. – Znaleziono w lesie zwłoki robotnika lat około 40. Wstępne ustalenia wskazują na śmierć z powodu osłabienia. Nie wiadomo skad ten człowiek pochodzi. [GT122]

6 czerwca 1885 r. – Oberwanie chmury nad Konopatem i Terespolem. Pociąg pasażerski, który jadąc z Bydgoszczy miał przybyć do Twardej Góry około godziny 20:00, został opóźniony o dwie godziny przez ulewę, która spadła w pobliżu Terespola i podmyła nasyp, że nie było nieszczęścia na tym niedbale wykonanym i uszkodzonym odcinku, zawdzięczamy załodze składu z Bydgoszczy. [Thorner Presse 1885 nr. 132]

3 lutego 1886 r. – Do wstrząsającego wypadku doszło dziś w samo południe w gorzelni Dworu Polski Konopat. Robotnik B., który nie miał jeszcze dwudziestu lat, podszedł za blisko do przekładni, prawdopodobnie przez własną nieuwagę, został przez nią pochwycony i zginął na miejscu. [Thorner Presse 32]

7 września 1886 r. – Przedstawiciele powiatu świeckiego po odbyciu serii spotkań w sprawie budowy kolei z Terespola do Świecia, przekonują iż tylko bezpłatne przekazanie ziemi może uratować projekt budowy. Część urzędników magistratu jest przekonana do budowy połączenia z Laskowicami, ten jednak został odrzucony przez ministra transportu. [Thorner Presse 1886 nr. 232]

30 listopada 1886 r. – Na wczorajszym posiedzeniu sejmiku okręgowego odrzucono pomoc na budowę linii kolejowej Świecie – Terespol. [Thorner Presse 1886 nr. 243]

19 grudnia 1886 r. – Posiedzenie okręgowe w powiecie świeckim w związku planowaną budową linii kolejowej Świecie – Terespol. Rada powiatowa domaga się bezpłatnego udostępnienia gruntu pod budowę linii kolejowej, a następnie dotacji budowlanej od zainteresowanych stron w wysokości 60 tyś. marek.[Thorner Presse 1886 nr. 271]

12 stycznia 1887 r. – W sali posiedzeń domu powiatowego odbywa się sejmik okręgowy, którego porządkiem obrad jest uchwała w sprawie żądania, o udostępnieniu nieodpłatnie niezbędnego gruntu pod budowę linii kolejowej ze wschodniego dworca w Terespolu do Świecia, oraz dotacji budowlanej w wysokości 60 tyś. marek. [Thorner Presse 1887 nr. 011]

7 marca 1887 r. – W dniu dzisiejszym rozpoczęto budowę linii kolejowej drugorzędnej ze Świecia do Terespola. Niestety z powodów protestów roboty wstrzymano[ Przyjaciel19]

31 października 1887 r. – Prasa donosi iż rozpoczęto prace ziemne przy budowie nasypów pod kolei żelazną ze Świecia do Terespola. Prace ziemne powierzona panu Ankerowi z Grudziądza natomiast wierzchnie panu Meissnerowi ze Świecia.[ Przyjaciel87]

1888 rok – Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich podaje ” W skład Parafii Przysiersk wchodzą : Drozdowo, Konopat Niemiecki, Konopat Polski, Terespol, Wyrwa.”

2 wrzesień 1888 r. – Otwarcie linii kolejowej pomiędzy Terespolem a Świeciem o długości 6.19 km. Lokalny dworzec kolejowy i miasto były w odświętnie udekorowane, podobnie udekorowano stację oraz dworzec w Przechowie oraz w Terespolu Pomorskim. Ludność Świecia bardzo licznie zgromadziła się na dworcu kolejowym. Pierwszym rozkładowym odjazdem w kierunku Terespol udało się co najmniej 500 osób. Na uroczystość otwarcia przyjechał Prezydent Gdańska Karl Adolf August Ernst von Ernsthausen oraz wysocy urzędnicy z Bydgoszczy. W hotelu Wildt’s w Świeciu odbył się uroczysty bankiet a wieczorem odbył się koncert orkiestry wojskowej z Torunia. [Thorner Presse 1888 nr. 209]

11 listopada 1888 r. – Na stacji Terespol Pomorski doszło do wypadku, zwrotniczy Fröhlich został przejechany przez pociąg mieszany nr 381. Koła przeszły po jego prawej nodze, która była oddzielona od jego ciała, niestety zmarł, miał 23 lata i był żonaty. [Thorner Presse 1888 nr 268]

27 marca 1889 r. – Doszło do wykolejenia się pociągu podczas podjazdu tuż za mostem w Przechowie w kierunku Świecia, nikomu nic się nie stało. [Altpreußische Zeitung75]

31 marca 1889 r. – Ruch na trasie kolejowej z Terespola Pomorskiego do Świecia zostaje zawieszony na kilka tygodni z uwagi na powódź która nawiedziła dolinę Wdy. Wisła oraz Wda tworzą całość, co spowodowało iż woda naruszyła nasyp kolejowy w pobliżu Świecia. W związku z kryzysową sytuacją ruch zostanie skrócony i pociągi będą kursowały tylko do stacji Przechowo. [TP 1889 nr. 75, 77 ]

9 kwietnia 1889 r. – Przywraca się ruch kolejowy na trasie z Terespola Pomorskiego do Świecia. [GT82]

23 lipca 1889 r. – Rzeźnika Weissa z Chełmna znaleziono w rowie pod Terespolem poranionego w głowę a bez duszy. Zdaje się, że go zamordowano i obrabowano. Miał bowiem przy sobie pieniądze na krowę, po którą poszedl do Kozłowa, a pieniędzy przy trupie nie było. W Świeciu aresztowano trzeciego dnia, rzeźnika M. podejrzanego w tej sprawie, drugiego sprawcę poszukują.[GT171]

16 września 1889 r. – O wypadku kolejowym, któremu łatwo mogło towarzyszyć najbardziej niszczycielskie skutki. Na krótko przed przybyciem pociągu pasażerskiego z Tczewa, o godzinie 4 po południu wspomnianego dnia, po pierwszym torze przejechała maszyna manewrowa. Wagony bagażowe, które zostały udostępnione na torach, były odruchowo odsuwane przez obsługę, aby nie dać się złapać przejeżdżającej lokomotywie. W tej samej chwili nadjechał pociąg osobowy, a lokomotywa jego składu wyrzuciła na bok ledwo zepchnięty z torów wagon bagażowy, częściowo go rozbijając. Na szczęście lokomotywa pozostała na torach, a obsługa uciekła w przerażeniu. [AltpreußischeZeitung219]

28 stycznia 1890 r. – W sobotę w Terespolu odbyło się posiedzenie „Komitetu Ochrony Niemieckich Interesów Wyborczych”. Podjęto uchwałę o rekomendowaniu wyborcom okręgu Świeckiego poprzedniego deputowanego, p. Holza z Parlina, do reelekcji w nadchodzących wyborach do Reichstagu.

13 lipiec 1890 r. – Zmiany personalne w okręgach Poczty Cesarskiej w Gdańsku. Pocztą w Terespolu będzie kierował sekretarz pocztowy Fleck ze Stargardu. [Altpreußische Zeitung161]

9 listopad 1890 r. – Zmiany personalne w Cesarskim Urzędzie Pocztowym w Gdańsku. Przenoszeni są: asystent pocztowy Cunitz z Torunia do Terespola. [Altpreußische Zeitung263]

7 marca 1891 r. – Okręg Królewski Dyrekcji Kolei do Bydgoszczy powołano: dozorcę stacji p. Scholza w Terespolu na zawiadowcę stacji II stopnia. [Altpreußische Zeitung56]

30 czerwca 1891 r. – Wisła i Czarna Woda znacznie się podniosły i spore obszary są już pod wodą. Na drodze z Terespola do Chełmna pływa siano. [Altpreußische Zeitung152]

Widok na wylaną Wisłę i dzielnicę Chełmna Rybaki. Odległość do obecnego koryta Wisły to około 1400 m. Na pierwszym planie skrzyżowanie Zielonej z Ogrody

18 sierpnia 1891 r. – Karczmę Perlicką w Terespolu kupił pan Ties za 31 500 marek. [AltpreußischeZeitung193]

25 sierpnia 1891 r. – W podziękowaniu za budowę odnogi kolejowej Terespol- Świecie, władze miasta nadały byłemu ministrowi kolei p. Maybach, honorowe obywatelstwo miasta Świecie. [Altpreußische Zeitung 200]

11 października 1891 r. – Naczelnicy Poczt, pan Cunitz z Terespola przeniesiony został do Jabłonowa, natomiast pan Hildebrand z Jabłonowa został naczelnikiem w Terespolu. [Altpreußische Zeitung 238]

13 października 1891 r. – Średni miesięczny przychód z linii kolejowej Świecie – Terespol wynosi 56 000 Mk. Kolej jest doskonale opłacalna i przekracza wszelkie oczekiwania. [Altpreußische Zeitung 242]

1 luty 1892r. – Kiedy pociąg linii Terespol – Świecie o jedenastej godzinie wieczorem wjechał na stację w Przechowie, ryzyko wykolejenia było bardzo bliskie. Gwałtowny huragan zrzucił czterocetnarowe (200 kg) żelazne pokrycie z kalenicy wieży ciśnień młyna w Przechowie , a także jej pokryty płytą falistą dach na lokomotywę. [TP 1892 nr. 30]

Kalendarium Konopatu i Terespola wiek XIX

16 maja 1892 r. – Kiedy dzisiejszy południowy pociąg przejeżdżał trasę Terespol- Laskowice, kilka krów przebiegło po torach i jak pisze „G” dostało się pod maszynę, która je doszczętnie zmiażdżyła, bo pociągu nie dało się zatrzymać. [AltpreussischeZeitung116]

21 listopada 1892 r. – o godz. 7:11 listonosz z 25-letnim stażem, Dombrowski z Drozdowa udał się do miejscowego urzędu pocztowego, aby odebrać pocztę ze skrytek i przeszedł przez tor kolejowy prowadzący do Świecia w okolicach stacji Terespol. Na środku torów, Dombrowski został złapany przez przejeżdżający pociąg i zginał na miejscu. Prasa rozpisuje się i zwraca uwagę by przyspieszyć prace związane z przeniesieniem torów na nasyp w kierunku Gdańska. [TP 1892 nr. 57]

10 marca 1893 r. – Na miejskim wschodnim strumieniu i na łowiskach w pobliżu Chełmna, powódź nałożyła tak duże masy lodu, że okolica przypomina krajobraz polarny. Te osady lodowe powodują duże utrudnienia w ruchu. Ruch pocztowy z Chełmna do Terespola musiał zostać wstrzymany na kilka dni. Żegluga jest teraz otwarta również na pruskiej Wiśle.

29 marca 1893 r. – TP podaje, że stacja Terespol Pomorski została przekształcona w stację 3 klasy, ze względu na mały ruch i słabą eksploatację wyładunkową.

1 maja 1893 r. – Ogłoszono iż w związku z otwarciem linii kolejowej nr 209 Kowalewo Pomorskie – Fordon, większa część poczty z Berlina już nie będzie przewożona przez Terespol Pomorski.[TP]

10 lipca 1893 r. – W Jeleńcu zmarł Leopold von Winter ur. 23 stycznia 1823 w Świeciu. Wspomniany był nadburmistrzem Gdańska w latach 1863-1890, również posłem do parlamentu niemieckiego. Wsławił się jako bardzo sprawny polityk wobec ziem pruskich. Dzięki jego zaangażowaniu w Gdańsku wybudowano system kanalizacyjny, wodociągi, kąpielisko miejskie na Westerplatte, uruchomiono pierwszą linię tramwajową wreszcie wybrukowano większość ulic i chodników w mieście. Czym zasłużył się dla ziem Konopackich? To dzięki jego zaangażowaniu dzisiejsza linia Bydgoszcz – Tczew – Gdańsk, przechodzi przez Terespol Pomorski. Pogrzeb Wintera odbył się 13 lipca 1893 r. w Jeleńcu, z tej okazji kolej wschodnia uruchomiła specjalny pociąg z Gdańska do Terespola. Przewiózł on min. 30 wysokich notabli berlińskich oraz gdańskich i wielu przyjaciół oraz ludności która chciała pożegnać swojego burmistrza.

21 sierpnia 1893 r. – Olbrzymie słupy rojów niczym smugi dymu można było zobaczyć o zachodzie słońca. Nad Polskim Konopatem w kierunku Chełmna było kilka olbrzymich przyćmiewających słońce rojów, okazało się, że były to chmary szarańczy.

29 grudnia 1893 r. – Zmarł dzierżawca folwarku w Polskim Konopacie Herrmann Engelhard lat 66. [AltpreußischeZeitung304]

23 maja 1894 r. – Pociąg pasażerski 88, który kursuje o 8:57 z Tczewa do Bydgoszczy, został zatrzymany przez stado owiec za stacją w Terespolu. Pomimo tego, że szlaban dla nadjeżdżającego pociągu był zamknięty, pasterz zapędził owce tak blisko nasypu, że zwierzęta zdziczały przed pędzącym pociągiem i wybiegły na torowisko. Pociągu nie można było zatrzymać i przejechał przez stado, przy czym powalił około 20 sztuk. Po zatrzymaniu pociągu pozostałości zwierząt, które wpadły pomiędzy tryby maszyny, zostały usunięte, a pociąg udał się z kilkuminutowym opóźnieniem w dalszą drogę. Właściciel poniósł znaczne szkody w wyniku nieuwagi pasterza, który też będzie musiał odpowiedzieć za narażenie transportu kolejowego.

28 sierpnia 1894 r. – Doszło do groźnej kolizji zaprzęgu konnego z pociągiem relacji Terespol Pomorski Świecie. Na wysokości domu nad wodą( jezioro w Terespolu) gdzie tory do Świecia biegną w bezpośredniej bliskości drogi, zaprzęg konny zahaczył uprzężą o skład a następnie został przez niego pociągnięty. Trzej pasażerowie w tym właściciel cegielni z Przysierska zdążyli zeskoczyć z powozu. Niestety konie zostały pociągnięte w wyniku czego jeden z koni zginął drugim zaopiekował się weterynarz ze Świecia. [TP]

17 lipca 1895 r. – W Dzienniku Kujawskim podano wiadomość, iż niemieckie gazety podały o licytacji majątku Polski Konopat, Kozłowa i Skarszewów w sumie 4500 mórg (2690 ha), należącego do Kamili ze Zboińskich Turowskiej. Datę licytacji wyznaczono na 14 października 1895 roku.

24 października 1895 r. – W Dzienniku Kujawskim ukazuje się notatka o zakupie majątków obydwu Konopatów, Kozłowa i Skarszew w sumie 4500 mórg (2690 ha) ziemi, przez Żyda z Charlottenburga o nazwisku Rasschinsky. W Notatce napisano, iż Żyd ten zamierza majątek rozparcelować.

28 lipca 1896 r. – Wieczorny pociąg z Terespola do Świecia był narażony na wielkie niebezpieczeństwo. Kiedy dojechał do mostu nad Wdą w Przechowie, maszynista po gwałtownym szarpnięciu zauważył, że coś jest nie tak i zatrzymał pociąg. Załoga znalazła kamień ważący około 20 kilogramów zakopany blisko poręczy przed mostem. Gdyby poziom rzeki był wyższy, lokomotywa mogłaby się poślizgnąć i spaść do rzeki razem z mocno zatłoczonym składem. Śledztwo zostało rozpoczęte. [Altpreußische Zeitung179]

4 października 1896 r. – W Terespolu odbyło się posiedzenie komitetu ochrony niemieckich interesów wyborczych. W imieniu komisji Rechtsrath Apel zrelacjonował przebieg ostatnich wyborów i odczytał protesty złożone przez Polaków. Omawiając sytuację polityczną, w celu zwalczania powszechnego polonizmu i drobnych ekscesów, jedna ze stron zaproponowała utworzenie tzw. H.K.T Barcin w województwie poznańskim. Jednak według „Danzig Zeitung” propozycja spotkała się ze sprzeciwem. Do komisji specjalnej wybrano radnego Sądu Rejonowego Magunna. [Altpreußische Zeitung237]

23 października 1896 r. – Na drodze w pobliżu pensjonatu Fiegs’schen w Terespolu kilka dni temu zostało zniszczonych 21 młodych lip, prawdopodobnie tasakami do buraków, przez przecięcie nawet do połowy grubości pnia. Haniebnego grzesznika nie znaleziono dochodzenie trwa. [TP]

11 grudnia 1896 r. – Dziś rano na dworcu kolejowym w Terespolu doszło do kolizji. Pociąg węglowy jadący z Bydgoszczy zderzył się z ostatnimi wagonami składu z burakami do Świecia, który jeszcze manewrował. Z załogi pociągu tylko palacz pociągu węglowego doznał urazu twarzy w wyniku poparzenia gorącą rurą silnika. Maszynista, który już miał sięgnąć po hamulec, wypadł z wagonu w wyniku zderzenia, ale nie wyrządził sobie krzywdy. Ostatni wagon pociągu z burakami, na który najechała lokomotywa, został wyrzucony z torów i rozbity, podobnie jak wagon bagażowy za wagonem pociągu węglowego i pierwszy wagon węglowy, który jechał za nim. Lokomotywa, tender i pierwsza połowa wagonów pociągu węglowego wraz z niektórymi wagonami składu Świeckiego są poważnie uszkodzone. Główna przyczyna wypadku leży po stronie maszynisty bydgoskiego pociągu węglowego, który chciał przejechać przez stację, a stacja nie dała sygnału wjazdu pociągowi (w przeciwnym razie pociąg nie zatrzymałby się w Terespolu). Jednak ze względu na mgłę maszynista nie był w stanie rozpoznać sygnału, więc pociąg wpadł na drugi. [Altpreußische Zeitung294]

30 stycznia 1897 r. – W nocy z soboty na niedzielę 26-letni asystent pocztowy Swegath ze Świecia zastrzelił się w Polskim Konopacie. Dziś rano znaleziono zwłoki na ganku pensjonatu. Pierwszy strzał trafił tylko pechowca w kostkę, a drugi niestety bezpośrednio w głowę.

31 marca 1897 r. – W pociągu relacji Świecie – Terespol Pomorski zamordowano nauczyciela z Luszkówka o nazwisku Grütter. Ciało denata zostało znalezione w drodze powrotnej pociągu o godzinie 22 na torach przez maszynistę składu, ten rozpoznał w nim człowieka który wsiadał w Świeciu o godz. 8:40 wieczorem w kierunku Terespola wraz z 30 robotnikami Polakami. Prokurator z Grudziądza w toku śledztwa wskazał, iż doszło do kłótni oraz bijatyki oraz uduszenia a następnie wyrzucono nauczyciela z pędzącego pociągu pomiędzy Konopatem a Przechowem. Przesłuchiwani świadkowie i oskarżeni w trackie śledztwa zeznali, iż doszło do bójki między nauczycielem a jednym z robotników. Do bójki dołączyło jeszcze 5-6 osób a następnie, nauczyciel chciał uciec z pędzącego wagonu i zeskoczył z niego. Denat był uznanym wykładowcą botanikiem, który wygłaszał często prelekcje w Instytucie Botanicznym Uniwersytetu w Berlinie, osierocił siedmioro dzieci. Sprawa odbiła się głośnym echem nie tylko w Prusach ale w całych Niemczech. Za min. brak hamulca awaryjnego którego używał poszkodowany została zaskarżona kolei, za śmierć denata obarczeni zostali politycznie Polacy. Sprawa ciągnęła się tygodniami w prasie wywołując nieciekawe nastroje społeczne.

23 września 1897 r. – [57] Thor Presse podaje, trzej komisarze z Poznańskiej Komisji ds. Niesprawiedliwości i starosta Generalny Radny Rządu Dr. Gerlich, dokonali oględzin dóbr Kozłowa, Skarszewa i Małego Konopatu, po czym uzgodniono warunki zakupu z właścicielem Panem Raczyńskim. Jednak ostateczna decyzja co do sprzedaży nie zapadła.

24 września 1897 r. – Przed ławą przysięgłych w Grudziądzu rozpoczynają się dziś proces o naruszenie spokoju, który, jak wiadomo, opiera się na zabójstwie nauczyciela liceum ludowego Maxa Grüttera. Oskarżeni to murarze Antoni Lewandowski, Franciszek Lewandowski, Józef Korczyński, Jan Grajewski, Józef Rezmer i stolarz Józef Matliński. Wszyscy z powiatu Świeckiego za naruszenie porządku publicznego w wieczór ostatnich wyborów do rady powiatu świeckiego. 31 marca 1897 r. w wagonie kolejowym na trasie Świecie – Terespol zginął nauczyciel niemieckiej szkoły podstawowej Max Grütter z Luszkówka.

24 grudnia 1897 r. – Między stacjami Laskowice a Terespol między godziną 22 a 23, został przejechany przez pociąg pracownik kolei.

6 lipca 1898 r. – Właściciel ziemski z Chełmna Pan Raabe zamierza założyć fabrykę skrobi ziemniaczanej w Terespolu Pomorskim. Rozpoczęto już tworzenie spółki akcyjnej dla tej firmy. Ziemniaki uprawiane dotychczas w naszym regionie, które są bardzo popularne w fabryce skrobi w Kostrzyniu, osiągnęły tylko stosunkowo niskie ceny ze względu na koszty transportu.

31 grudnia 1898 r. – Wisła miała w czwartek poziom wody wyższy o 1,64 metra w pobliżu Grudziądza. Lód gruntowy rozciąga się na całej szerokości rzeki. Z powodu silnego dryfującego lodu przeprawa z Chełmna dla poczty tylko w ciągu dnia, od 7 rano do 5 po południu parowcem. Poczta prywatna do Terespola nie będzie prowadzona do odwołania. [AltpreußischeZeitung306]

31 października 1899 r. – Pomiędzy stacjami Terespol a Laskowice pociąg przejechał robotnika Ignacego Kruszyńskiego.[GG132]

Czerwonym kolorem zaznaczono fakty występujące w historiografii publikowanej na przestrzeni wieków, jednak nie posiadamy na razie dowodów na istnienie takiego faktu. Kiedy ten zostanie potwierdzony dokumentami, oznaczymy go jak pozostałe.