Inwentarz Majętności Michorowa w roku 1716 spisany uwładzą i zwierzchność Jegomości Pana Orzelskiego podany, a naprzód dwór, gumna, wieś opisany, a te dobra leżą w województwie malborskim a powiecie sztumskim.

Primo.

Dwór na cwelach złych w wiązanie i w lepiankę, szczytów trzy, z których jeden całe zły, dwa szczyty zabite tarcicami, trzeci gliną, pod poszyciem słomianym, które poszycie już stare, zmurszałe izba jedna dobra. Drzwi do niej *tesarski roboty z lisztewkami z zawiasami i hakami z klamką z skoblem i haczykiem na drugiej stronie z wrzeciądzem i skoblami dwiema. Przy tych drzwiach ściana z cegły i kominek wymurowany w niej piec zielony stary, ława pod oknem tesarską robotą z listwą, okien trzy po dwie kwatery, w których kwaterach szyb stłuczonych jest osiem i ołów nagnieły . W tej izbie przystawiony alkierzyk, w wiązanie w lepionkę, do której u drzwi tesarską robotą stare na zawiasach żelaznych z zamkiem i kluczem stary potrzebuje naprawy, i z haczykiem okna takież jak w izbie jedne o dwu kwaterach. Podłoga w izbie i w alkierzu z delów trochę nagnieła, z tej izby drzwi do komory tesarskiej roboty na zawiasach i hakach z wrzeciądzem i skoblami. W tejże komorze komórka w wiązanie jak w piątej do schowania, drzwi z tarcic proste na zawiasach żelaznych i hakiem i skoblami, posowa na wszystkim budynku z tarcic heblowana i fugowana miejscami, jako to w komorze złą. Druga izba, w której nie masz żadnego porządku pusta, w której gęsi siadały, w której ani pieca, ani okien, ani podłogi nie masz. Drzwi na zawiasach i hakach żelaznych z wrzeciądzem, skoblami. W tej izbie drzwi do stajenki na pałąkach z wrzeciądzem żelaznym i skoblami. W tej izbie piec piekarny z cegły murowany okrągły. W sieni drzwi na zawiasach żelaznych, kuna do zapory żelazna, kominy wielkie, dwa kominy wielkie, dwa kuchenne dobre a drugi od pusty izby zły, pochylił się bardzo pod wierzchem nad murowane cegłą. Do kuchni drzwi na zawiasach żelaznych i hakach z zamkiem i kluczem, schody obite tarcicami, na górze przy kominie nad izbą obito tarcicami i szczyty. Drzwi na tej górze na zawiasach żelaznych i hakach z zamkiem i kluczem.

Stodoła o dwóch łaziskach na cwelach przygniłych pod poszyciem drewnianym, wwiązanie w lepiankę i […] dobry w drugim belki powyłamywane z podpartymi sąsiekami, wrót u niej dwoje na biegunach ze szpongą i kuną żelazną, skoblami i kłódką płaską z kluczem. Przy ty stodole obzejty dwa, które już napustoszały, jednak, że już naprawy dach na ty stodole potrzebuje w tych obzejtach jest koryt dwa, te obzejty pod poszyciem […] słomianym u ty stodoły szczyt jeden żebrowany, drugi stodoła o sąsiekach trzech i klepiskach dwóch na cwelach w beliki wkoło miedzy, słupami, do których wrót podwojonych czworo bez żelastwa, kuny z skoblami, kłódką i kluczem u drugich wrót *wrzeciądz z skoblami. Stajnia na cwelach w wiązanie i lepionkę pod poszyciem słomianym, w który konie stawiają, przy której klepisko z szczytem niezalepionym od ziemi połowa dylami, połowa chrąstem do barków zamszonym. Wrót do tego klepiska dwoje z kuną, z skoblami, drzwi do niej na biegunach z kołowrotkiem bez żelastwa, żłobów dwa na[.]kach, drugi przy ty stajni. Stajenka uwiązanie w lepionkę, drzwi na biegunie z kołowrotkiem bez żelastwa i korytem. Szopa na cwelach słupy chrąstem ogrodzona i to całe zła, stara, zmurszała. Przy ty szopie obzejcik uwiązanie całe zły bez ścianów i wszystkiego, dachem słomianym nakryty i to zły. Browar nowy na cwelach pod dachówką, na podmurze izba w szachulcu i komora, kin w wiązanie i lepionkę. Posoba na izbie, komorze i sieni, z tarcic schody na górę. Z zamknięciem drzwi u sieni, góry [..] Izby na zawiasach żelaznych i hakach z klamkami, wrzeciądzami dwiema, skoblami. Komin wielki z gruntu cegłą wymurowany, okna dwa, jedno o dwu kwaterach, drugie od sadzawki w jednych ramach wokoło. Piec w izbie kachelkowy, dobry piec ozdobny w cegły. Ze wszystkim i żelazami kocieł dobry, w pół trzeci beczek wmurowany w cegły kadzi nowych sosnowych dwie, po trzy obręcze na każdym. Drybus […] dębowy, na nim obręczy osiem, ale popękane, kosz do chmielu nowy. Trychtarz nowy dębowy, nalewek dwie, kubeł oprawny w żelazo. Beczek dwadzieścia, z tych 4 kadzie ciekną potrzebują naprawy.

Chałupy Wiejskie

Chałupa, w której mieszka tkacz wchodząc do ty chałupy drzwi dwoiste o trzech zawiasach z hakami, wrzeciądzem żelaznym. W tej chałupie izba pusta bez okien, bez pieca i kominka, z tej izby komora, drzwi do tej komory na zawiasach żelaznych, z tej komory komórka, u który nie masz drzwi u te komory w lepiankę. Z izby komin całe zły, przy tym kominie w sieni izdebka, w sieni w lepionkę drzwi na biegunach z wrzeciądzem i skoblem żelaznym, piecyk kachelkowy zły, kominek murowany, okna dwa małe, w jednym szyb wytłuczonych dwie. Przy ty chałupie owczarzynka w lepionkę, na ty owczarni żerdzie, na których może kłute siano albo słomę. Do ty owczarni drzwi z dworu z wrzeciądzami i skoblem, przy ty owczarni obzejcik pusty, w którym nie masz ani ścianów ani drzwi tylko pokryty dachem, pod tą chałupą cwele nadgniłe, posowa z dyli, na górę schody obite tarcicami, drzwi nie masz. Na górze zabite połową tarcicami koszowania, w którym zabiciu drzwi z wrzeciądzem i skoblami i zawiasami żelaznymi. Poszycie na tej chałupie dekowane, naprawy potrzebuje o dwóch szczytach w lepionkę i to już nadwerężoną po strychówce widać. Przy tej chałupie stodoła o dwóch sąsiekach i klepisku jednym, o dwóch wrotach z kuną i tylko skoblami w progu. Biegun u jednych wrót zły, złamany, przy ty stodole obzejty dwa z dworu w lepionkę w wiązaniu u tych obzejtów, jedne tylko drzwi wyrzucone poszycie deskowane na tej stodole i obzejtach stare. Szczyty dwa złe naprawy wymaga.

Chałupa druga, która grondam bywała stajnią, w nim wybudowano izbę, w której izbie okna dwa, jedno małe, drugie większe, piece kachelkowy zły, kominek wylepiony, z tej izby komora, drzwi do niej na postronkach z wrzeciądzykiem i skoblami, drzwi w sieni, drzwi u izby, w sieni na zawiasach żelaznych, komin zły potrzebuje naprawy. Przy ty chałupie w jednym budynku owczarenka, do ty drzwi na zawiasach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami, o dwóch szczytach połowa z deli napzowana. Obzejcik przy ty chałupie bez ścian, w wiązek zły, cwele podgniłe. Przy ty chałupie stodółka mała w chrost ogrodzona, drzwiczki do ni małe, na górze drzwi w przegrodzie na zawiasach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami, na górę schody złe, te szczyty jedne napsute, bo strychulce widać.

Chałupa, która grondam na folwark była obrócona, w której mieszak owczarz. W tej chałupie drzwi siedmioro i z górnymi wszystkie na zawiasach żelaznych z wrzeciądzami i skoblami, u izby klamka, piec kachelkowy, kominek wylepiony okno jedno o dwóch kwaterach, szyb nie masz w kwaterze 6 i jedno stłuczone, posowa w dyle, nad stajnią tarcice napczonie, ten budynek gliną oblepiony wkoło się nim już powypadane ściany i w ozbzejcie przy ty chałupie także szczyt jeden zalepiony w wiązaniu, drugi tarcicami zabity, przy ty chałupie budynek do stawiania bydła bez szczytów w lepiankę o jednych drzwiach na biegunie z obzejtem, w którym powytłukana glina w ścianach.

Chałupa dwojaki, o dwóch izbach, o dwóch piecach złych, posowa się wali i wszytka szczyty złe, ściany złe, okna dwa w ołów małe złe, ulepienia w wiązaniu ta chałupa, kominy się walą, dach słomiany z snopków.

Chałupa, w który mieszka Olszewski, drzwi dwoje na biegunach, trzecie na zawiasach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami żelaznymi, piec zły, kominek wylepiony, posowa z dyli, komin zły poprawy potrzebuje, szczyty złe, wlepionka powypadała i ściany po bokach powypadały. Okno w ołów jedno, ta chałupa u wiązarek gliną wlepiona, dach słomiany zły, ale może naprawić.

Chałupa, w który mieszka Marcin, w sieni drzwi na biegunach, w sieni komórka w lepionkę, drzwiami na zawiasach żelaznych z wrzeciądzem, u izby drzwi na zawiasach żelaznych, okno w ołów oprawne, piec kachelkowy, kominek gliną wlepiony, u komory z izby drzwi na zawiasach żelaznych z wrzeciądzem i skoblami, komin dobry, posowa z dyli szczyty dobre, w lepionkę i sama chałupa w lepionkę w wiązaniu, dach na ni potrzebuje naprawy.

Chałupa, w który mieszka Michał, w ty chałupie jest drzwi czworo na pałąkach z wrzeciądzami żelaznymi dwiema i skoblami 4. Piec zły, kominek wylepiony gliną, posowa z dyli, okna dwa małe złe, ta chałupa z komorą w lepionkę w wiązaniu, dach na ni dobry, komin wylepiony gliną dobry. Szczyty wylepione gliną, także w wiązaniu dobre.

Ustanowienie wsi Michorowo

Rataj ma mieć roczny ordynacji żyta korcy 16

Jęczmienia korcy 4

Grochu korcy 1

Soli wierteli 2

Myta pieniędzy złotych 16

Napolce i sadło 4

Zagrodnik ma mieć ordynacji żyta korcy 10

Jęczmienia korcy 10 ½

Grochu korcy 1 ½

Soli wiertli 4

Myta pieniędzy złotych 10

Napolce i sadło 4

Przysiewki ratajom i zagrodnikom oddaje się żytem zasianym morg na każdego, który morg powinien przy wystaniu odsiać tak, że powinno mu dać na jarzynę morg roli zaorany, który powinien siać swoim zbożem z ordynacji, do tego im powinno grochu przysiać wiertel jeden, lnu wierteł jeden, ten przysiewek jak biorą rataje tak i zagrodnicy. Zaciąg zaś powinni rataje według trybu ratajskiego robić. Zagrodnicy od Świętego Marcina jednym do wielkiej nocy a po wielki nocy dwoje i jej mąż do świętego Marcina, do czego każą. Wymłócek im zaś należy dawać od świętego Marcina aż do wielki nocy korzec dwunasty. Kądziel albo pierze powinno im dawać i do dworu do tego robić według tutecznego zwyczaju. Szarawark karczmarza z Miron, który powinien robić każdy dni 6, sierpem dni 3, grabiami dni 3. Komornik z izdebce w tej karczmie powinien kosą robić dni 4, sierpem dzień jeden, grabiami dzień

Remanent wsi Michorowskiej u chłopów

Żyta zostaje w korcy 12

Jęczmienia korcy 24

Grochu korcy 1

Owsa korcy 3

Pieniędzy zostaje także u chłopów 8 złotych 15 groszy

Sprzęty gospodarskie

Wozów dwa, ze wszystkim porządkiem dobrze okutych blachami, resami, tradynkami i guzami z deskami na wozu. Drabiami, luśniami oprawnymi [..] Zrewkami i capami i dyszel u jednego oprawny na końcu żelazem. Siodło jedno z paskiskami i ustkami, osmią i uzdeczkami, leckami dwiema, co do koni należy.

Pługów wołowych z kółkami i grządzielami oprawnymi i wszystkim porządkiem zgoła, co należy do pługa. Jarzym do tych pługów dwa oprawnych żelazem należycie, klucze do tych jarym oprawne.

Coset 2

Cofnalów 2

Sworcen do costy 1

Do kleszczy od dyszelki sworcynków 2

Lemszów 5

Geroiów 5

Radeł z radlicami 5

Bron cynkowych, 2 u których cynków żelaznych 46 przy tych bronach haki żelazne

Siekier 2

Wideł żelaznych 2

Gnojowych wideł potrójnych 1

Sprzęt domowy

Wymborkew 2

Szondy okute żelazem 1

Stołów do jadła czeladzi 4

Kopanka wielka i mała 2

Pół korcze nieoprawne gołen 1

Beczka kapustna 1

Inwentarz bydła

Krów u chłopów jest 4

Dwie ratajom, dwie zagrodnikom

Inwentarz świni

Świni rodnych starych 6, z tych sześciu jedna świnia w Cygwusach u chłopa, u Michorowskich zaś chłopów dwu, świń dwie

Stadnie w trzecim roku 1

Wieprzków pół rocznych 6

Wieprzów dwuletnich 2

Inwentarz ptastwa domowego

Gąsior stary 1

Gęsi starych 14

Sprzęt robotnego bydła, koni ośmioro, to jest wałachów pięć, klaczy trzy, wołów robotnych osiem. Ten inwentarz do kontraktu a kontrakt do inwentarza stosować się ma, na których się dla lepszej wiary i wagi rękami własnymi podpisujemy.

Datowane w Michorowie 23 czerwca 1716 roku.

Oddając zaś pola od skiby do skiby zasiane, tak ozime jako i jare zaorany, nawozy wywiezione.

Wawrzyniec Orzelski

♣