Ugoda podziału majątku Konopat 1715 roku zawarta. Kiedy w 1710 roku zmarł ostatni potomek z rodu Konopackich, Stanisław Konopacki Kasztelan Chełmiński, pozostawił po sobie trzy córki. Były to zamężne Teresa z Konopackich Kruszyńska, Ludowika z Konopackich, której mężem był Jakub Zboiński oraz najmłodsza panna, którą była Theofila Konopacka. Pozostawił również dobra na tyle zastawione i zadłużone, iż majątek, chociaż ogromny to stał na kruchych podstawach finansowych. Polski Konopat zadłużony na kwotę 60 181 zł, Konopat Niemiecki zadłużony na kwotę 50 599 zł oraz Rynkówka zadłużona na kwotę 70 660 zł, łącznie trzy klucze zadłużone były na kwotę 181 440 złotych. Obecny poniżej podział nie załatwił trwających kilka lat sporów spadkowych. Poniższa ugoda jest kolejną, lecz tym razem spowodowana przez sąd, ponieważ we wrześniu 1713 roku, Zboińscy pozwali Kruszyńskich przed trybunał lubelski. W poniższym podziale dokonano podziału granic na dobrach rodziny Konopackich, wytyczono granice, ale i również spisano ewentualność wystąpienia kolejnych zadłużeń i wierzytelności. Tak, więc najstarszej z sióstr Konopackich, Kruszyńskiej przypadł klucz Polskiego Konopatu, Zboińskiej Konopat Niemiecki oraz najmłodszej, Theofili Konopackiej dostała się Rynkówka, reprezentował ją opiekun i przyszły teść Jan Chryzostom Czapski. To nie jest ani pierwsza ani ostatnia ostatnia ugoda między siostrami, w sprawie podziału dóbr po ojcu, ciąg dalszy sporów zawarty na stronie HS, zapewni ciekawą lekturę.
Działo się w grodzie skarszewskim w sądach wojewódzkich pomorskich spraw urzędowych, dnia czternastego maja roku pańskiego tysiąc siedemset piętnastego.
Osobiście przybyły do urzędu oraz niniejszych akt wojewódzkich pomorskich, grodzkich skarszewskich urodzony Augustyn Kliński, przedłożył niniejszemu urzędowi dla spisania i wciągnięcia do niniejszych akt, poniższy dział między znakomitymi i wielmożnymi spadkobierczyniami, niegdy Jaśnie Wielmożnego Konopackiego, Kasztelana Chełmińskiego, przyjęty przez niniejszy urząd, którego brzmienie jest tego rodzaju:
Za interpozycją niżej podpisanych przyjaciół, między Jaśnie Wielmożną Jejmością Panią Teresą z Konopatu Kruszyńską Kasztelanową Gdańską w asyście Jaśnie Wielmożnego Jegomościa Pana Waleriana Kruszyńskiego Kasztelana Gdańskiego małżonka swego. Tudzież Wielmożną Jejmością Panią Ludowiką z Konopatu Zboińską Podkomorzyną Dobrzyńską, Wielmożnego Jegomościa Pana Jakuba Zboińskiego Podkomorzego Dobrzyńskiego, Nowskiego, Lipińskiego Starosty, małżonką w asyście osobiście, a oraz Wielmożną Jejmością Panną Theofilą Konopacką Kasztelanką Chełmińską w asystencji Jaśnie Wielmożnego Jegomości Pana Jana Chryzostoma Czapskiego Kasztelana Elbińskiego, przybranego i uproszonego sobie do aktu niniejszego opiekuna, córkami niegdy Jaśnie Wielmożnego Jegomości Pana Stanisława na Konopatach Konopackiego, Kasztelana Chełmińskiego, Nowskiego, Plotelskiego etc., Starosty. Siostrami rodzonemi i dóbr wszystkich po śmierci jego pozostałych sukcesorkami naturalnemi, stał się kontrakt i nieodmienne w niczym postanowienie, niżej w opisany sposób.
Ichmościowie z wrodzoną miedzy sobą zachowując miłość i one stateczną na dalszy wiek chcąc miedzy sobą konserwować pozostały po pomienionym nieboszczyku Sz. P. rodzicu swoim fortuny wszytkiej dziedzicznej, lubo z góry za mediacją przyjacielską i podziałem dób wszytkich za los, o którym przez Jaśnie Wielmożną Jejmość Panią Kasztelanową Gdańską, jako siostrę starszą uczynionym i w w wyroku posiedzenia wyjazdowego wciągniętym do akt w roku tysiąc siedemset dwunastym inserowanym uczyniły były między sobą eksdywizją, że jednak przeciwko niej, że Wielmożny Jegomość Pan Podkomorzy Dobrzyński swym i Jegomości Pani Podkomorzyny małżonki swoiej imieniem uczynił wobec akt grodzkich kowalskich województwa chełmińskiego protestacją, tędy idąc także za wyrokiem trybunalskim koronnym z Piotrkowa, roku bieżącego miedzy Ichmościami na to też sam eksdywizją, dalszym zabiegając kłótniom poprawiając. Także dóbr tych miedzy sobą za podziałem pomienionej Jaśnie Wielmożnej Jejmości Pani Kasztelanowej Gdańskiej, jako starszej siostry swojej z zapłatą za te same dobra czynią pomiarkowanie i dyspozycją.
A na przód zważają Konopat Polski i Niemiecki, że w jednych od dawna zostawał w granicach i otoczeniu on, że na dwa wraz z ich miedzami i granicami dzielą działy. A mianowicie, jako pierwszy dział Konopat Polski z Wyrwą młynem tak, jako od dawna z przyległemi sobie innemi graniczy wsiami i tak jak się w swoich z Kozłowem od dawna i świeżo teraz za zgodą stron nad drogą świecką do Konopatu idącą wyrzuconemi rozciąga w granicach, z borem całym i lasem, jak teraz jest pod role i piaski Niemieckiego Konopatu rozciągającym się, które to piaski i bór droga tamże pod samym borem od Przechowa wciąż idącą i świeżo także za zgodą stron wyrzucone dzielą kopce trzydzieści tysięcy dobrej pruskiej monety miedzy sobą. Szacując pałac tamże w Konopacie będący dziesięć tysięcy złotych. Drozdowo wieś, czynszów tak, jako w swoich jest od dawna granicach, dwadzieścia tysięcy złotych tejże monety, łącznie wynosi sześćdziesiąt tysięcy złotych.
Za drugi dział Konopat Niemiecki tak jak się podobnie od lasu granicznego z starostwem świeckim i Niedźwiedziem pod dworzyską granicę w Łęgu rozciąga w swoich granicach i miedzach, górą zaś od granicy Przechówka małego od granicy dworzyskiej po bór wzwyż namieniony, jako też stoi do Konopatu Polskiego należący, tudzież po drogę pod nim wzwyż wyrażoną od Przechowa kopcami za zgodą stron niedawno obsadzoną. Którego to boru Olędrzy tegoż Niemieckiego Konopatu dłużej odtąd tykać ani się do niego interesować, ani gałęzi w nim zbierać, ani z nich drzewa obcinać nie powinni będą, pod winą w prawie swoim opisaną mianowicie. Za chojkę ściętą dwóch czerwonych złotych i drzewa wróceniem, za dąb ścięty czterech czerwonych złotych i dębu wróceniem. Gdzieżby zaś drzewa już nie miał według oszacowania drzewa, zapłaceniem i winy odłożeniem, ani też folwark tamże będący do używania boru tegoż, wdawać się nie powinien. Inkludując oraz i pólko pod granicą dworzyńską i drozdowską miedzy borem Konopatu Polskiego za droga wzwyż pomienioną kopcami sadzonemi z dobrej woli stron ograniczone szacując miedzy sobą dwadzieścia cztery tysiące złotych dobrej monety. Skarszewy, wieś czynszową wedle jej dawnych granic, dziesięć tysięcy złotych. Kozłowo wieś według także dawnych granic swoich i z karczmą na gruncie kozłowskim pod Wyrwą stojącą, rolami tej karczmy, tejże pastwiskami, łąkami po rzekę należącemi, prócz ogrodów, które pod wyrewskim i Polskiego Konopatu gruncie fundowane, tudzież młynem i tartakiem tamże będącym, szesnaście tysięcy złotych, dobrej tejże monety, co wynosi łącznie pięćdziesiąt tysięcy złotych. Więc dla dopełnienia równego wyższego działu przydaje się z Rynkówki dziesięć tysięcy złotych, aby summa wyniosłą sześćdziesiąt tysięcy złotych.
Za trzeci dział Rynkówka z Leśna Jania częścią w kamionkach i Cisewy Folwarkiem młynem. Słuchacz także łąką między szlacheckimi łąkami w Łęgu Słowskim leżącą tak, jako z dawności ograniczone są te dobra włączając przy tym i legacją ojców Bernardynów nowskich, którą do wartości summy sześciu tysięcy redukują, taksują pałacem siedemdziesiąt tysięcy złotych tejże pruskiej monety, z której Niemieckiemu Konopatowi dla równości sprawiedliwego działu dziesięć tysięcy złotych jak wyżej przedstawiono dodać należy. Więc przez prawo swobodnego wyboru działu spadkowego Jejmość Panna Kasztelanka Chełmińska, jako najmłodsza siostra w przeszłości obrała sobie Rynkówkę wraz z wyżej przedstawionymi przyległościami i jest w jej faktycznym posiadaniu.
Jejmość Pani Podkomorzyna zaś bierze sobie i obiera obecnie Niemiecki Konopat wraz z przynależnościami tegoż, a Jejmości Pani Kasztelanowej Gdańskiej Teresie Konopackiej ustąpił Konopat Polski z Drozdowem i młynem, jako jest opisany odstąpieniem tegoż Polskiego, jako i Niemieckiego Konopatu. W piątek przed świątkami następujacemi, Ichmościowie nawzajem faktycznie przyrzekają, w którym to terminie ozime od skiby do skiby zasiane na Konopacie Polskim. A jarej konotacją dać korcem, jako Ichmość Panowie Podkomorzowie małżonkowie odebrali inwentarz do dóbr tych należący, według pomiarkowania się w obecnym terminie. Z obopólnego umówienia, oddać Ichmość Panom Kasztelanom Ichmość Panowie Podkomorzowie małżonkowie, z drugiej strony Ichmość Panowie Kasztelanowie Gdańscy, Kozłowo zasiane oziminą i jarzyną, jaka się z obecna pokaże. Ichmość Panom Podkomorzym małżonkom oddać obowiązują się i powinni będą tym czasem ani zbóż ani Łęgu trawnego wypasać nie kazać, z pełnym prawem i władztwem tychże dóbr przez siebie obecnie do przyszłego oddania terminu. Posiadacze obowiązują się i obligują wraz ze zwrotem z obu stron szkód, które te dobra wzwyż pomienione, jako odpowiednio do działu, każdy z Ichmościów ustąpili onych uprzednią każdego działu, komu będzie należało przez stronę stronie a przez Jejmość Pannę Kasztelankę, gdy do pełnoletności przyjdzie zrzeczeniem i wprowadzeniem w tenże zażywać każda z Ichmościów wraz ze swymi spadkobiercami, z wszelkim użytkowaniem tychże dóbr, czynszami, dochodami, przynależnościami, inwentarzem, osobno na gruncie jakichkolwiek dóbr przedstawiając opisując i podpisując. O której się Ichmościowie z obu stron pomiarkować powinni i ze wszystkiemi dóbr pomienionych przyległościami i pożytkami nic a nic sobie ani sukcesorom swoim nie zostawując. Działu tego więcej na potym nie wznaszając ani posiadaniem, sobie wzajemnie wstrzymując powinni będą.
Kredytorom ciężary przez swoich i Jegomości Pana Kasztelana Chełmińskiego rodzica swego zaciąganiem i które Ichmościowie ułożywszy miedzy sobą nawzajem sprawiedliwym działem każda na część swoję przyjmie z działu dóbr doń należących, każda zapłacać i one wedle sprawiedliwości z wszystkich tychże ciężarów kwitować będzie zobowiązany. Które by się zaś nad ułożono przez Ichmościów pokazać się i znaleźć z upływem czasu mogły równym działem do zapłacenia onych wszystkie Ichmościowie należeć będą. Co wszystko wstrzymać sobie strony obiecują się pod zakładem sto osiemdziesiąt tysięcy złotych dobrej pruskiej monety. Sąd sobie generalny ziem pruskich w przypadku sprzeciwu bez jakichkolwiek odroczeń i wyłączeń wraz z pierwszym terminem rozstrzygającym. Lub też trybunału koronnego piotrkowskiego z ksiąg sprawy miedzy sobą dotąd roztrząsanej, ustanowionych wyrokiem trybunału naprawić sobie i sukcesorom swoim dla odpowiedzi naznaczając i ten kontrakt roborując. Dla większej mocy roborując w aktach grodzkich skarszewskich województwa pomorskiego, odnośnie wzajemnego zrzeczenia dóbr.
Na co się ręką swoją własną i Ichmościów przyjaciół do tego uproszonych podpisują.
Działo się w Konopacie Polskim w terminie sesji wyjazdowej urzędów w tychże dobrach dnia dziesiątego maja roku pańskiego tysiąc siedemset piętnastego.
Teresa z Konopackich Kruszyńska Kasztelanowa Gdańska
Walerian Kruszyński Kasztelan Gdański własnoręcznie
Jakub z Osówki Zboiński Podkomorzy Dobrzyński, Nowski, Lipiński Starosta
Ludowika z Konopackich Zboińska Podkomorzyna Dobrzyńska
Theofila Konopacka Kasztelanka Chełmińska
Jan Czapski Kasztelan Elbiński, jako przyjaciel
Bogusław Franciszek Kitnowski Chorąży Michałowski, jako przyjaciel
Ksiądz Hieroteusz Brocki, przeor Oliwski, jako przyjaciel ze strony Jejmość Pani Podkomorzyny Dobrzyńskiej.
Tenże oryginał zaś tegoż przedkładając, po wciągnięciu do niniejszych akt ponownie przyjął do siebie i z przyjęcia niniejszy urząd i jego kancelarię skwitował i niniejszym kwituje. Z akt grodzkich skarszewskich województwa pomorskiego wydał Żukowski, własnoręcznie.
♣
Rzeczypospolita Obojga Narodów – Polski Konopat – Województwo Pomorskie
