Kwarta czyli quarta pars (łac.) – czwarta część – podatek ustanowiony w 1563 roku, naliczany dzierżawcom dóbr królewskich w wysokości jednej czwartej dochodów. Podatek którego przeznaczeniem było utrzymanie wojska nazwanego kwarcianym od nazwy podatku. Wojsko kwarciane zabezpieczało południowo wschodnie rubieże Rzeczypospolitej. Tworzyło elitarne dobrze uzbrojone i dobrze wyszkolone wojska doświadczone w boju.