Schwarzwasser czyli Czarna Woda, rzeka w północnej Polsce, lewy dopływ Wisły o długości 198 kilometrów. Początkiem rzeki jest jezioro Krążno koło Bytowa, Wda wpada zaś do Wisły tuż za Świeciem w stronę Grudziądza.
Ze źródeł XIX wiecznych :
„Czarna woda, niem. Schwarzwasser, rzeka w Prusach zachodnich, wzięła swoje nazwę (dawniej Wda, Gwda) od ciemnego nieco koloru wody, którą ze sobą wiedzie. Powstaje na pograniczu chojnickiego i kościerskiego powiatu w wielkim jeziorze wdzydzkim, do którego dopływ przychodzi z pobliskich jezior raduńskich (osobna struga wypływająca przy Sikorzynie w pow. kartuskim przechodzi przez jeziora leżące przy Skórzewie, Biebrznikach, przez Garczyńskie jezioro, Sudomie i grzybowskie i wpływa do jeziora wdzidzkiego). Bieg ma Czarna woda przy licznych zakrętach przeważnie południowo-wschodni; z bardzo małym wyjątkiem płynie przez lesiste okolice. Wychodząc z wdzydzkiego jeziora, przy wiosce Borsk obraca młyn i piłę. Niedaleko za wsią wykopany jest kanał około 1 i pół mili długi, którym sprowadza się woda ku użyźnianiu łąk nad rzeką. Dalej leżą nad Cz. wioski: Bąk, Ciszewie, Miedźno. Przy młynie Proszą na przechodzi do boru okonińskiego, gdzie pędzi młyn i piłę w Odrach. Przy Więcku, gdzie wspomniany kanał użyźnia łąki, wstępuje w pow. starogrodzki. Przy pod leśnictwie Zawada przyjmuje z prawej strony znaczny dopływ zwany Niekwarz (ob.), płynie, opodal wioski Prusy i Łęg, przy dworcu kolei żelazne; tczewsko-pilskiej w Czarnej wodzie przez Złe mięso (Bósentleisch) i Zimne zdroje. Przy Czubku obraca młyn i piłę i płynie przez bory królewskie zwane Wirty przy Czarnem koło Młynka i Pazdy, blisko borzechowskiego jeziora. Stąd zmienia bieg ku południowi, wstępuje w las król, zwany Drewniaczki (Wilhelmswalde), pędzi Nowy młyn i piłę, młyn i piłę we Wdzie, przyjmuje z prawej strony strugę z pod Błędna, pędzącą po za Kasperusem młyn i piłę w Szladze; mija Łuby, za którymi przechodzi do powiatu świeckiego i płynie w lesie zwanym Wygoda, przy Starej rzece (Altfliess); pod Wygodą pędzi młyn i piłę Tleń (Klinger Muhlo) i przyjmuje rzeczkę Brzezinę z pod Osieczna i Śliwic; nieco poniżej wpływa struga Ryszka, połączona ze strugą Mokrą. Dalej leżą jeszcze nad Cz. wieś Spławie, Dąbrowa albo Grabowa buchta, Zdunki, Żuławka, Dębiniec, Gródek, Kaliska, Gródeczek. Dopiero przy Małym Dulsku (Julienfelde) występuje Cz. na dobre z borów, płynie przez Nowe dobro (Neuguth), Wyrwę, mija przy Terespolu pod wysokim mostem kolej bydgosko-tczewską, pędzi ostatnie młyny i piły w Kozłowie i Przechowie i uchodzi przez niziny przy Świeciu do Wisły, śród, której dosyć daleko pozostawia po sobie wstęgę czarniejszej wody._ Czarną wodą spławiają bardzo wiele drzewa z tucholskich borów tak szczypanego na opał, jako i w deskach i w całych sztukach; także i w ryby różne Cz. obfituje; długość jej biegu obliczają na 6 mil przeszło.” Ks. F.
