Konopaccy zastawiają Pawłowicze Konstancji Naruszewicz 1693 roku. Folwark Pawłowicze czyli dzisiejsze Mieleszkowce Pawłowickie w powiecie sokólskim, w gminie Kuźnica, Jędrzejów czyli dzisiejsze Andrzejewo oraz Bala i Ostasiejów w powiecie grodzieńskim, otrzymał Stanisław Konopacki Podkomorzy Pomorski w roku 1685 po zawarciu drugiego małżeństwa z wdową po Aleksandrze Wołowiczu, którą była Barbara z Kryspinów jako dożywocie i zastaw. Całość wymienionego majątku zastawiają Konopaccy Konstancji Naruszewicz żonie Stanisława Lipienickiego Marszałka Mozyrskiego za kwotę 57 tysięcy białej czyli srebrnej monety.
Ja Stanisław na Konopatach Konopacki Podkomorzy Pomorski i ja Barbara Kryszpinówna Kierszteynówna bywsza Alexandrowa Wołłowiczowa Starościna Plotelska a teraźniejsza Stanisławowa Konopacka Podkomorzyna Pomorska, małżonkowie, jedna osoba za drugą ręcząc i obowiązując się. Czyniemy wiadomo i jawnie zeznawamy tem naszym listem dobrowolnym zastawnym zapisem każdemu, komu by o tem wiedzieć należało, iż śp. Wielmożny Im. Pan Alexander Wołłowicz Starosta Plotelski, wziąwszy i pożyczywszy rękodajnej summy złotych osiemdziesiąt tysięcy polskich u mnie Barbary Kryszpinówny Kierszteynówny Wołłowiczowej małżonki swej, zastawił majętność ze wszystkimi z dawna w granicach swych przynależnościami i wsiami Pawłowicze i Jędrzejów i inne majętności swe w niestarczeniu summy zastawnej w grodzieńskim powiecie leżące. I przyznał na roku w zapisie mianowanym przy dożywotnim mieszkaniu na Bali i Ostasiejowie, znieśliśmy zadłużonej summy działem zeszłego Im. Pana Alexandra Wołłowicza różnym osobom winnego.
Tędy ja Stanisławowa Konopacka Podkomorzyna Pomorska, jako sama aktorka summy i majętności na obojga nas, własny wspólną potrzebę wzięliśmy odliczyli i do rąk naszych spólnych odebrali rękodajnej summy od Wielmożnej Jejmość Paniej Konstancji Naruszewiczówny Stanisławowej Lipnickiej, Marszałkowej Mozyrskiej białą monetą 7 000 jako na koronie polskiej w WXL, bez braku będzie brana podług uchwały sejmowej, niebrakownej monety srebrnej, za którą summę przez nas do rąk naszych obojga spólnie odebraną i wyliczoną zawiedliśmy i zastawiliśmy w moc dzierżenie i w spokojne używanie podali Wielmożnej Jejmość Paniej Konstancji Naruszewicównie Lipnickiej Marszałkowej Mozyrskiej majętności nasze Pawłowicze z folwarkiem Jędrzejowem i Balą z folwarkiem i Ostasiejowem. Pierwszym ani pośledniejszym prawem nikło niezawiedzone pieniędzmi w grodzieńskim powiecie leżące, po śp. Alexandrze Wołlowiczu ostało ze wszystkiemi z dawna przynależnościami wsiami i poddanemi, z budynkami dwornemi i gumiennemi, z zbożem ozimym zasianym i jarzynnym, z oborą bydła na osobliwym inwentarzu od nas podanego, owo zgoła ze wszystkiemi z dawna przynależnościami w obydwu tych majętnościach z siedliskami, ogrodami, sadami, stawami, młynami, rzekami, rzeczkami, jeziorami, sadzawkami, z zatokami na Niemnie. Z wolnym łowieniem ryb, biciem różnego zwierza, z gonami bobrowymi, z jazami i przewozem na Niemnie, z ogrodami owoszczowemi i chmielowymi, z gruntami pognojnymi i prostemi, z sianożęciami murożnymi i błotnymi, z borami, gajami, lasami, zaroślami, z przerobami i częściami z dawna do tych majętności przynależącymi, z poddanemi, żonami, dziećmi i ich powinnością robocizny, z ruchomością onych, z bydłem roboczym i nie roboczym we wsiach mieszkającymi w inwentarzu specyfikowanymi, i z rozeszłemi poddanemi odzyskawszy onych wolność Jejmości dajemu osadzać. Z danią miodową i czynszową, ze wszystkiemi pożytkami przychodzącymi, których sobie wolna będzie Jejmość Pani Marszałkowa wynajdować i przymnażać, jako zachce bez ruiny majętności i krzywd poważnych, z drogami w kolej według dawnych zwyczajów, z strażą tygodniową i wartą zawsze nocną, owo zgoła ze wszystkiemi a wszystkiemi ustawami powinnościami, tak, jako się z dawna te majętności w swych granicach, kopcach i obychodziech miały i mają z tem wszystkiem.
Żadnej najmniejszej części nie wyjmując, nie wyłączając ani ekscypując sobie samym dzieciom i sukcesorom naszym Jejmości Paniej Marszałkowej Mozyrskiej w summie pięćdziesiąt siedmiu tysięcy białej monety, jakowa brana będzie zastawnym prawem na lat trzy po sobie nierozdzielnie idące, począwszy od roku teraźniejszego tysiąc sześćset dziewięćdziesiątego trzeciego od dnia świętej Trójcy, święta rzymskiego według nowego kalendarza aż do roku da Bóg przyszłego tysiąc sześćset dziewięćdziesiątego szóstego, do takowszego dnia i święta rzymskiego puściliśmy w zastaw, zawiedli postąpili i realną posesją przez generała powiatu grodzieńskiego podali. Ma też i wolną Jejmości Marszałkowa temi majętnościami, jako swemi własnemi rządzić, wszelkich pożytków wynajdować na siebie obracać, poddanymi rządzić, onych sądzić występnych według występu i gustem karać, sprawiedliwość z nich ukrzywdzonym czynić, krom żadnej od nas samych dzieci, krewnych, sukcesorów naszych a pogotowiu obcych ludzi przeszkody. Warując to sobie Jejmości Pani Lipnicka Marszałkowa Mozyrska lub sukcesorowie. A my od daty tego listu naszego zapisu żadnej najmniejszej przeszkody Jejmości Pani Marszałkowej Mozyrskiej w dzierżeniu tych majętności przez siebie ani bliskich krewnych sukcesorów naszych, sług subordynowanych osób i wieczników tych dóbr czynić nie mamy i nie będziemy mogli dzierżącemu od jejmości owszem od każdego przeszkodę i ustęp do tych majętności czyniąc w najmniejszą cząstkę wkraczającego swym własnym kosztem i nakładem do każdego sądu prawa bronić, zastępować oczyszczać i do końca ewinkować będziemy.
Obowiązujemy się w tym Jejmości Paniej Marszałkowej Mozyrskiej, iż przed okupnem tych majętności mamy Jejmości dać prawne obwieszczenie niedziel dwunastu, we dwie niedzieli po podaniu do ksiąg grodzkich grodzieńskich akt dodać jakoby Jejmości wiedząc o podanym obwieszczeniu wcześnie się z tych majętności i temi poddanemi, dokąd trzeba będzie Jejmości mogła wyprowadzić i wyrumować pieniądze. Ogółem wszystkie nie po części pięćdziesiąt tysięcy i siedem srebrnej i niebrakowanej monety na termin świętej Trójcy, przy księgach grodzkich grodzieńskich oddać i wyliczyć Jejmości mamy i winni będziemy, nie przyjmując żadnych aresztów ni od kogo i zatrudnienia żadnego w sumie czynić nie mamy, i zdzierżenia tych majętności albo spustoszenia onych jeśliby się nijakie stało tak w rozejściu poddanych przez swą wolę albo bunty przez żołnierza, jako (Boże broń) przez ogień piorunowy i przypadkowy z dopuszczenia pańskiego zrujnowania dworów i wszelkich budynków stałego a nie z okazji Jejmości i domowych Jejmości. Strzeż Boże gradobicia i nieurodzaju, pewnie ze wszystkiego doskonale mamy i powinni będziemy kwotować. Z dóbr tych po roku albo drugiem z tych majętności nie bali kontenci obwieścić nas listem swoim, tam gdzie na ten czas rezydencja nasza będzie niedziel dwunastu przed terminem rocznem przez … powinni. A my okupić te ….. potem będziemy pod zarękę niżej opisaną, czynszów i innych podatków nie wybrała to wszystko przy liczeniu i oddawaniu summy na terminie z swej własnej szkatuły, według uwagi przyjacielskiej, weryfikacji czynionej oczywisto, na poddanych zależeć, zapłacić mamy i powinni będziemy. Podatki wszelkie uchwalone Jejmości od poddanych wybrawszy do skarbu WXL wnosić ma i kwity na swoje imię otrzymywać wolna będzie. A jeślibyśmy na terminie nie okupili tych majętności dóbr naszych, tedy od trzech lat do trzech aż do oddania wszystkiej summy razem mianowanej, ma spokojnie Jejmości trzymać i pożytkować bez żadnej turbacji i przeszkody. Warujemy to Jejmości Pani Marszałkowej, że jeżeliby nam do komplanacji z kimkolwiek o te majętności w tych leciech trzech przystąpić przyszło, tędy tak one konkludować powinniśmy żeby Jejmości w spokojnym dzierżeniu tych majętności od nas puszczonych przez te trzy lata zostawało. Podatki skarbowe zaległe a niewypłacone i długi jakiekolwiek jeśliby były na tych majętnościach lub przewody prawne do daty tego listu naszego zostały, swym kosztem i z szkatuły swej własnej zapłacić i znosić mamy i powinni będziemy. Pospolite ruszenie albo wyprawa żołnierza gdyby uchwalona była, mamy samą Jejmości Panią Marszałkową my własnym kosztem zastępować i wyprawować przy innych naszych główniejszych majętnościach.
Pod zaręką wyżej wyrażonej summy i wynagrodzeniem szkód, nakładów prawnych, gołosłownie mianowanych, krom przysięgi cielesnej od teraz u sądu któregokolwiek za dowiedzeniem naruszenia tego zapisu naszego, zapłacić mamy i obowiązujemy się. A jeślibyśmy przypomniawszy tego listu naszego dobrowolnego zastawnego zapisu i w nim pomienionych obowiązków i paragrafów i zarąk opisanych przeszło, jaką sami przez siebie i przez kogo innego Jejmości w dzierżeniu tych majętności czynili od występujących nie bronili, nie ewinkowali a krom którakolwiek punktami paragrafom dość uczynili a badawszy obwieszczenie nie okupili i do turbacji, przeszkody i rumacji Jejmości Panią Marszałkową przywiedli, tedy za najmniejsze naruszenie zarękę wzwyż pomienioną zapłacić mamy. O którą zarękę i naruszenie prawa od nas Jejmości danego dajemy forum i pozwalamy nas samych a po nas sukcesorów i potomków naszych także i każdego w tych majętnościach przeszkodą czyniącego pozwać do wszelkiego sądu i prawa grodzkiego, ziemskiego, głównego trybunalnego, zadwornego JKM, asesorskiego, relacyjnego, marszałkowskiego a podczas bezkrólewia kapturowego, prawem mandatem pozwać albo zakazać zakazem, rokiem krótkim nie statutowym, w który chcąc powiat, termin i województwo. A my nie wymawiając się żadnymi przyczynami, obronami, obmowami prawnemi i nie prawnemi, chorobą obłożną, usługą Rzeczypospolitej, exemptami hetmańskimi, wieś kością spraw i nijakimi rozumem ludzkim wynajdzionemi sposobami i stanąć mamy a stanąwszy roku pozwu nie burząc a kopie i plenipotenta nie biorąc i nijakich dylacji nie zażywając, usprawiedliwić się mamy i z sądu nie schodząc zarękę wzwyż pisaną zapłacić powinni będziemy lub też na dobrach naszych wszelkich przysadzić pozwalamy w WXL.
A sąd i urząd każdy tak wstaniu, jako i niewstaniu naszym ma na nas na dobrach naszych leżących i summach pieniężnych gdziekolwiek w WXL będących za rękę wskazać i mocną odprawę krom rad statutowych udziałać, wolen i mocen czynić będzie. My zaś sądu o zły wskaz, a strony o zły przewód prawa nigdzie i żadnym sposobem pozywać i mocy nigdy mieć nie będziemy. A po zapłaceniu takowych zarąk by i niepojednokrotnie przecie ten czas list dobrowolny zastawny zapis i rzecz w nim wyrażoną do oddania summy spełna przy wszelkiej zupełnej mocy i walorze nienaruszony zostawać ma. I na tośmy wzwyż pomienione osoby dale ten list nasz dobrowolny zastawny zapis, przy pieczęciach z podpisami rąk naszych własnych także pieczęciami i podpisami rąk Ichmości Panów od nas ustnie i oczywisto posażnych, którzy to Ichmości niżej na podpisach imiona i przezwiska swoje wyrazić raczyli.
Pisan w Pawłowiczach roku tysiąc sześćset dziewięćdziesiąt trzeciego miesiąc maja siedemnastego.
♣
Rzeczypospolita Obojga Narodów – Pawłowice – Województwo Trockie
