Historia Szlachecka Król August II Mocny
1 A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U W Z

Król August II Mocny

Król August II Mocny*12.V.1670 Drezno – † 1.II.1733 Warszawa – Król elekcyjny, panował 1697–1706 i 1709–1733. Z Łaski Bożej król Polski, wielki książę Litewski, Ruski, Pruski, Mazowiecki, Żmudzki, Kijowski, Wołyński, Podolski, Podlaski, Inflancki, Smoleński, Siewierski, Czernichowski oraz książę Saksonii i książę elektor.

Bezkrólewie po śmierci Jana III otworzyło szeroko bramy intrygom obcych mocarstw i frymarkom polskiego możnowładztwa. Jedynie polityczna i dla Rzeczypospolitej zbawienna kandydatura królewicza Jakóba upadla w skutek zabiegów dwoi: francuskiego, przewrotnej polityki pruskiej i zawiści domowych, a wybrany królem Ludwik książę Conti musiał ustąpić miejsca Fryderykowi Augustowi, elektorowi Saskiemu, który w ostatniej chwili, rzuciwszy znaczne summy pomiędzy możnowładztwo polskie, za radą Jana Przebendowskiego, kasztelana Chełmińskiego, uzyskał znaczne poparcie i ubiegł swego przeciwnika. Ambitny i rozrzutny, obyczajów zepsutych, w polityce niesumienny i do absolutyzmu skłonny, był August II typem ówczesnych drobnych dynastów niemieckich, naśladujących Ludwika XIV. Początek panowania jego w Polsce był o tyle pomyślnym, że przywrócił Rzeczypospolitej posiadanie Podola na mocy traktatu karłowickiego w r. 1699 i ubezpieczył granice południowe od napadów tureckich i zagonów tatarskich. Równocześnie jednak zaprzyjaźnił się August II z carem Piotrem W. i ułożył na współkę z nim i z Danią wojnę przeciw Szwecji, pozornie w celu odzyskania Inflant rzeczywiście dla zatrzymania wojsk saskich w Polsce i zaprowadzenia rządów absolutnych. Karol XII, upokorzywszy Duńczyków i pobiwszy wojska rosyjskie i saskie w Inflantach, wtargnął w głąb krajów polskich, gdzie licznych znalazł stronników i Augusta II z tronu złożyć umyślił, przeznaczając koronę jednemu z synów Jana III, którego gorącym był wielbicielem. August II jednak, przenikając zamiary przeciwnika, kazał po klęsce pod Kliszowem, porwać obu królewiczów Sobieskich Jakóba i Konstantego na Śląsku i uprowadzić ich na zamek Pleissenburg a sam połączył się ścisłym przymierzem w Narwie w r. 1704 z Piotrem Wielkim.

August II Mocny

August II Mocny

Wtedy Karol XII zwrócił uwagę swoją na młodego Stanisława Leszczyńskiego, wojewodę poznańskiego, który należał w Wielkopolsce do stronnictwa, nieprzychylnego Augustowi II. Poparty całą potęgą i wpływem szwedzkim uzyskał też Stanisław koronę w d. 19 lipca 1704 r. Urodzony w r. 1677 liczył Leszczyński zaledwie lat 27, odznaczał się wielkimi przymiotami duszy i charakteru, ale nie posiadał zdolności odpowiednich, aby w tak trudnych okolicznościach rządzić państwem, narażonym na najazdy obcych i rozbitym wewnątrz. Elekcja jego zresztą dokonana pod naciskiem wojsk szwedzkich a więc z jawnym pogwałceniem praw narodowych, nie mogła mu pozyskać umysłów szlachty, która w wolnym wyborze króla widziała zawsze jeszcze źrenicę wolności. Niechętnym było też wyniesieniu niespodziewanemu Leszczyńskiego możnowładztwo polskie, ulegające wpływom moskiewskim a niebaczna i fantastyczna polityka Karola XII musiała panowaniu nowego króla rychły zgotować upadek. Ukoronowawszy Stanisława w Warszawie, pomimo opozycji stolicy apostolskiej, która stawała energicznie w obronie praw Augusta II, wyruszył wprawdzie Karol XII na Litwę, pobił tam wojsko saskie i moskiewskie, ale wnet potem zwrócił się nagle na zachód, opanował Saksonią i zmusił Augusta II do upokarzającego pokoju w Altransztadzie w r. 1706.

August zrzekł się tam tronu polskiego, uznał królem Stanisława, wypuścił na wolność Sobieskich i wydał Jana Reinholda Patkula, emigranta inflanckiego, którego Karol XII za jedną z głównych sprężyn wojny obecnej uważał. Pokonawszy w ten sposób jednego nieprzyjaciela zwrócił się Karol przeciw drugiemu. Awanturnicza wyprawa jego w głąb Rosji skończyła się jednak klęską pułtawską w r. 1709. Wiadomość o tym niespodziewanym pogromie Szwedów stała się hasłem ogólnego przewrotu w Polsce. August II, uważając traktat altansztacki z powodu nieformalności za zerwany, powrócił do kraju, sejm konfederacki, zwołany do Warszawy w r. 1710 uchwalił znaczne na dalszą wojnę pobory, i zatwierdził przymierze z carem Piotrem, Leszczyński, opuszczony przez swoich stronników, przeniósł się na Pomorze. Wprawdzie Karol XII, przebywający w Benderze, podburzył po dwakroć Turków do wojny z Moskwą, sprzedajność wodzów tureckich jednak i nieudolność ich uratowały cara od niechybnej zguby. Równocześnie wyprawa partyzancka Grudzińskiego do Polski, rozbita ostatecznie przez wojska koronne i posiłki rosyjskie, spotkała się z zupełną prawie obojętnością narodu.

Herb August II Mocny

Herb August II Mocny

Możnowładztwo polskie wolało poświęcać krew i mienie swoje na popieranie Rakoczego, walczącego przeciw Austrii i marzącego o koronie polskiej, niż skupić siły narodowe w celu uwolnienia ojczyzny od ucisku moskiewskiego i saskiego. Dziwna obojętność społeczeństwa polskiego na zniszczenie kraju i upadek Rzeczypospolitej obudziła w Auguście II uzasadnioną nadzieję łatwego przewrotu politycznego. Powracając do dawniejszej myśli swojej zaprowadzenia w Polsce dziedzicznej monarchii, pozostawił on wojska saskie w kraju, aby z ich pomocą zamach stanu przeprowadzić. Zamiary te jego zniweczyła jednak konfederacja tarnogrodzka, zawiązana w celu wypędzenia Sasów z Polski. Brak głębszej myśli politycznej poprowadził niestety i ten ruch ogólny narodowy na bezdroża. Konfederaci zażądali pośrednictwa cara Piotra, który, dążąc do ubezwładnienia Rzeczypospolitej i do ugruntowania wpływu swego na sprawy polskie, przyprowadził do skutku traktat warszawski 30 stycznia 1717, pomiędzy królem a szlachtą. Układ ten, przyjęty na tzw . sejmie niemym, znosił raz na zawsze wszelkie związki konfederackie, usuwał wojska saskie z kraju, ograniczał armią polską do 24.000 ludzi i narzucał Rzeczypospolitej gwarancję moskiewską. Taki był epilog wojny szwedzkiej, która zniszczyła wszystkie prowincje Rzeczypospolitej, i oddała wreszcie państwo polskie w ciężką od północnego sąsiada zawisłość. Naturalnym skutkiem tej katastrofy było z jednej strony pragnienie pokoju niczym niezamąconego, z drugiej zupełna bezwładność Rzeczypospolitej. Dominujący wpływ rosyjski umie też w latach następnych obezwładnić wszelkie śmielsze porywy sejmów i króla, «auksyliarne» wojska carskie pozostają w Polsce, Kurlandia przechodzi w posiadanie księżniczki moskiewskiej Anny Iwanówny, car Piotr przybiera wreszcie w r. 1721 tytuł cesarza Wszech Rosji, tak jak w r. 1701 elektor brandenburski tytuł króla pruskiego. Wśród tego August II, obojętny na los Polski, kompromitujący ją nawet wobec Europy głośną sprawą toruńską, przemyśliwa nad zapewnieniem korony swojemu synowi i nie waha się nawet w tym celu wchodzić w konszachty z ościennymi mocarstwami na szkodę Rzeczypospolitej. Śmierć jego w r. 1733 przecięła te knowania i wywołała nową wojnę domową.

Poczet Królów Polskich Tekstem Stanisława Smółki – domena publiczna

Pozostałe Historie

Konopacka wydzierżawia prawem olęderskim Przesławice 1670 roku

Konopacka wydzierżawia prawem olęderskim Przesławice 1670 rokuKonopacka wydzierżawia prawem olęderskim Przesławice 1670 roku

Konopacka wydzierżawia prawem olęderskim Przesławice 1670 roku. Barbara z Sztemberku Kostka, wdowa której mężem był  Jakub Oktawian Konopacki, matka Stanisława Aleksandra Konopackiego, wydzierżawia swoje grunty dziedziczne w Przesławicach trzem gospodarzom.

error: Podgląd zablokowany.