Butler arenduje Wygranowskiemu Starostwo Nowskie 1697 roku. Trzy lata przed cesja starostwa nowskiego Stanisławowi Aleksandrowi Konopackiemu, Butler wydzierżawił starostwo Wygranowskiemu. Wszystko na to wskazuje iż arenda zakończyła się terminowo trzy lata później, gdyż proces cesyjny na Konopackich rozpoczął się zaraz po arendzie Wygranowskiemu. Aleksandra Wygranowskiego zaś, Konopacki obsadził w roli dzierżawcy dóbr Polski Konopat. Po śmierci około 1709 roku Wygranowskiego, Stanisław Konopacki 22 kwietnia 1710 roku w kościele w Przysiersku, poślubił Wygranowska Marianna z Wielowieyskich, której mężem był zmarły w 1709 roku Aleksander Wygranowski.
Miedzy Ichmościami Wielmożnym Jegomościem Panem Janem na Miedznej, Krześlinie i Bogumiłą z Poraja Butlerami drohickiemi, nowskiemi Starostami, małżonkami, a Jegomości panem Aleksandrem Owaniszewiczem Wygranowskim pisarzem Jego Królewskiej Mości Zakroczyńskiem, z drugiej strony stanął pewny kontrakt i nieodmienne w niżej opisany sposób postanowienie.
Iż wielmożni Jegomości Panowie Buttlerowi małżonkowie mając starostwo nowskie w prowincji pruskiej w województwie pomorskim leżące każde z przeciwka, za przywilejem najjaśniejszych królów polskich nadane i służące toż samo starostwo nowskie ze wszystkiemi do niego należącymi przynależnościami, pożytkami, poddanemi, robociznami, czynszami i ich powinnościami. Rolami, jeziorami i ich rybitwą, stawami, młynami, lasami, gajami, łąkami błotnemi, bartnem drzewem. Owo zgoła wszystkiemi zawartymi rodzajami do tego starostwa, przynależnościami i proventami z zasiewkami oziememi i jaremi […] osobiście przekazując Jegomości Panu Aleksandrowi Owaniszewiczowi Wygranowskiemu i sukcesorom Jegomości w arendowaną posesję, puszczają na lat trzy w sens pośredni po sobie idących, intromisję w te też dobra starostwa nowskiego zaraz dopuszczają. A to za summę złotych dwanaście tysięcy monety w prusiech idącej, rachując na każdy rok po cztery tysiące złotych, z których realnie wyliczonych i odebranych niniejszym kwitują kontraktem.
Ta zaś arenda, jako się poczyna w posiadanie Jegomości Panu Aleksandrowi Owaniszewiczowi Wygranowskiemu w dzień poprzedzający Świętego Jana Chrzciciela w roku tysiąc sześćset dziewięćdziesiątym siódmym, tak się kończyć będzie na tenże dzień i Święto Świętego Jana Chrzciciela w roku tysiąc siedemsetnym, przez które lata Jegomość Pan Owaniszewicz Wygranowski albo sukcesorzy jegomościa w wolnym posiadaniu zostawać będzie powinien, bez żadnej od Wielmożnych Ichmościów Panów Butlerów małżonków pretensji czy uzurpacji posiadania, lub do najmniejszych części jakichkolwiek proventów w czynszach zasiewkach, daninach, powinnościach chłopskich, łowieniach ryb, proventach karczemnych, gajeniach leśnych, percepcie miodowej, intracie pieców smolnych, zgoła w […] To starostwo nowskie mieć może od starożytnych i teraz przysposobić się mogących w tenucie intraty prowentów, jako i rewidenty zamkowej sądów miejskich i proventów z miasta należytości akcydencji.
Innych wszystkich zawartych pożytków z tych się Wielmożni Ichmość Panowie Buttlerowie małżonkowie, aż do ekspiracji zupełniej trzy letniej tenuty i do terminu wzwyż opisanego zobowiązują na osobę Jegomości Pana Aleksandra Owaniszewicza Wygranowskiego i sukcesorów jego wielmożności. Jegomoście wlewają i ustępują bez wyjątku puszczę do tego starostwa należącej, z której niema najmniej żadnych [..] Pożytków wynajdować ani z borów prętami przedawać oprócz na restaurację budynków. A jako w inwentarzu dołożono około extraordinaryjnych do intraty starostwa nowskiego należących proventów. A że do spełnienia niewątpliwej trzy letniej posesji, potrzebne jest wolne decydowanie i zgoda Wielmożnych Ichmości Panów Butlerów małżonków, do arendy Ichmości Panu kontrahentowi na czas teraźniejszej niepewności bezkrólewia, prędkiej koronacji łaska. Tędy wielmożni Jegomościowi Panowie Buttlerowie drohiccy, nowscy starostowie małżonkowie niniejszym pismem zobowiązują się i obligują za szczęśliwym da Pan Bóg Jego Królewskiej Mości przyszłego panowania, zgodę z pełnym na trzyletnią po sobie idących lat arendę postarać się on do rąk Jegomości Panu kontrahentowi oddać.
Aby tym lepiej posiadłość swoją Jegomość Pan kontrahent przez te lat trzy do wzmocnić mógł. Tym czasem zaś, ponieważ Wielmożni Ichmość Panowie Butlerowie małżonkowie do rąk swoich summę od Jegomości Pana Aleksandra Owaszewicza Wygranowskiego, dwanaście tysięcy złotych monety pruskiej, oprócz wszystkich powyższych wniosków odbierają. Tędy względem summy dwunastu tysięcy monety pruskiej, a na Polską dwadzieścia tysięcy bez auzgieltu wynoszącej, pieczołowicie zapisują sobie na dobrach dziedzicznych w województwie podlaskim i ziemi drohickiej leżących, Krześlin nazwanych i obligują się Wielmożni Ichmość Panowie Buttlerowie starostowie nowscy małżonkowie w razie, przez jaką rewolucję strzeż Boże, której dobra królewskie podlegają wybrać tej summy starostwa nowskiego nie mogąc, na dobrach pomienionych windykować ją ma. Jeżeli też te summę szacowaną realnie przez te trzy lata Jegomość Pan kontrahent wytrzyma i wybierze około wygaśnięcia tenuty Wielmożnych Jegomości Panów Butlerów, takowo, jako z niniejszego kontraktu tak z pomienionej na dobrach Krześlinie uczynionej ewikcji również autentycznie raport uczynić będzie powinien. Ichmość Pan kontrahent oraz sukcesorzy jego referować będą powinni.
Tenże jegomość Pan kontrahent powinien będzie przez te lata dzierżenia swego, kwartę ze starostwa nowskiego należytą krom, sumy kontraktowej w rok wczesnem płaceniem do skarbu rzeczypospolitej wnosić, to jest na każdy rok po złotych trzysta dobrej monety. A przy expiracyi arendy kwity wielmożnych Ichmościom Panom Butlerom małżonkom ujawnić i oddać ze wszystkich lat trzech. Daje przy tym sobie Jegomość Pan kontrahent szanse na, czy to szczęśliwość ogólną, czy to wszystko, co jest wspólnie wyszczególnione, przez które by wybrać danej na tę arendę summy nie mógł to za mediacją przyjacielską proporcjonalnie do szkód i i nie odebrania Ichmości panu kontrahentowi za słuszną pretensją poczytane być mają. Od wielmożnych Jegomościów Panów starostów i nie w przód z posesji arendowanej Jegomość Pan kontrahent rugowany będzie, aż po decyzji rady wspólnej w takowych pretensjach nieodebrania ukontentowany zostanie.
A że w tym starostwie wielka znajduje się z budynkach szkoda i zniszczenie, dla których i inwentarz w tym starostwie podany konserwować by się nie mógł. Tedy cokolwiek w rzeczywistej folwarkowej wygody na folwarku Kończyce nazwanym, jako tak naprawdę zamkowej wygody pobuduje. Nie ważąc jednak nic więcej nad sto złotych na rok, aby Pan kontrahent przy podanych pretensjach sowich około wygaśnięcia nad trzysta złotych nie kład więcej na reparację, które prawdziwie zweryfikowali Wielmożni Ichmość Panowie starostowie nowscy małżonkowie przyjąć będą powinni, i ekspensa na to należycie erygowanie przy ekspiracji refundowania. Insze zaś budynki, bez których się folwark obejść nie może nie powinien będzie Jegomość Pan kontrahent bez uzyskania zgody Wielmożnych Ichmościów Panów Starostów stawiać ani budować. Po ekspiracji zaś trzy letniej arendy powinien będzie Jegomość Pan kontrahent starostwo to wedle inwentarza aktualnego stanu, sporządzonego oddać. Który inwentarz do kontraktu a kontrakt do inwentarza stosować się powinien. Do rąk własnych Wielmożnych Ichmości panów starostów nowskich, małżonków oddać realnie i ustąpić powinien.
Co sobie obie strony obiecują satysfakcji we wszystkich roszczeniach, podtrzymując sobie cztery niedziele ze wszystkimi własnościami. Jegomość Pan kontrahent wymawia, który to kontrakt i wszystkie w nim kondycje strony obiedwie zatrzymać sobie pod zakładem dwunastu tysięcy monety pruskiej przyrzekają i zapisują się. W razie zaś niedotrzymania którejkolwiek strony. Forum sobie we wszystkim i ogólnie na ziemiach pruskich i przed królewskim majestatem naznaczają.
Działo się to w Warszawie dnia dwudziestego czwartego czerwca roku tysiąc sześćset dziewięćdziesiątego siódmego.
Jan Butler Drohiczyński Starosta
Bogumiła z Poraja Butlerowa Starościna Drohiczyńska Nowska
♣
♣
Rzeczypospolita Obojga Narodów – Starostwo Nowskie – Nowe – Województwo Pomorskie
