Arenda Gruczna w posagu dla Teodory Kruszyńskiej 1676 rok. Jan Kruszyński Sądowy chełmiński wraz z małżonką Konstancja Katarzyną Kruszyńską (z domu Wedelstedt) wydzierżawia Gruczno w posagu dla córki Teodory Anny Jarnowskiej (z domu Kruszyńskiej) oraz jej małżonka Franciszka Jarnowskiego Miecznika inowrocławskiego.
Stanął pewny nieodmienny kontrakt miedzy Jegomościami Państwem Janem Kruszyńskim sądowym Ziemskim chełmińskim i Jejmością Panią Konstancją z Wedelstedtów małżonkami z jednej a Jegomościem Panem Franciszkiem Jarnowskim Miecznikiem inowrocławskim i Jejmością Panią Teodorą Anną z Kruszyńskich małżonkami z drugiej strony, w ten opisany sposób. Ichmościowie państwo Kruszyńscy małżonkowie, majętność Gruczno w powiecie świeckim leżącą a do jaśnie przewielebnej kapituły gnieźnieńskiej należącą, sobie kontraktem arendowym do pewnych lat, od Jegomościa księdza Stanisława Krajewskiego, kanonika gnieźnieńskiego obowiązaną, tymże prawem jakie Ichmościowie mają, Ichmość Państwu Jarnowskim małżonkom, od wigilii i dnia Jana Chrzciciela roku niniejszego 167 szóstego do czterech lat po sobie idących to jest wigilii Jana Chrzciciela w 1680 przypadający za summę złotych polskich siedem tysięcy monety pruskiej arendują.
Którą za odebraną przyznawają ze wszystkiemi dóbr tych przynależnościami i pożytkami. Tak, jako sami trzymali, nic sobie ani sukcesorom swoim do dóbr tych przez okres czterech lat zachowując i rezerwując pretensji, którą summę, aby Ichmościowie Państwo Jarnowscy małżonkowie tym pewniej wytrzymali w tych czterech lat, w sprawie zapłaty wobec arendy Ichmościów Państwa Jarnowskich wolnemi czynią i sami za nich z swojej własnej szkatuły podejmują się płacić arendę, Jegomości księdzu Krajewskiemu kanonikowi gnieźnieńskiemu.
Nadto we wszystkich budynkach nowe instalacje budować trzeba, jako to browar i spichrz zastąpić. Ichmościowie obiecują do samej tylko konserwacji starych budynków, aby w ruinie nie szły, przez jaką nieopatrzność i nie poprawę dachów. Ichmościowie Państwo Jarnowscy należeć będą one trzymać, jako w najlepszy porze, jako też zasiewki i inne gospodarstwo, żeby swoim nadzorem niebyli sobie okazją do nie zebrania mianowanego gruntu. To też sobie warują Ichmościowie Państwo Kruszyńscy, aby drzewo Ichmości Państwo Jarnowscy w zimie, gburami i dworskim inwentarzem do budynków zwieść nakazali, i one bez wszelki wymówki zwieźli, gdy tego będzie potrzeba. Więc, że sobie Ichmościowie Państwo Kruszyńscy wolny rząd około budynków zachowują, przeto z powodu niemożności sprowadzenia piwa rzemieślnikowi, to sobie z ostrożnością, aby Ichmościowie Państwo Jarnowscy piwo od chłopów, które Ichmościowie Państwo Kruszyńscy wyłożyli na żołnierza, wyciągnęli i gdy tego będzie potrzeba za ordynansem Ichmościów Państwa Kruszyńskich, aby było wydawane. Tego nie stanieli jęczmieniem, Ichmościowie Państwo Jaranowscy obiecują przyjąć i dać zrobić takową potrzebę rzemieślnika zastępując, beczkami wydawać ile potrzeba będzie niosła.
Długi i inne wszelkie jakiekolwiek się znajdą miedzy chłopami, wszelaką pilnością wybrać obiecują Ichmościowie Państwo Jaranowscy, i wybrane do rąk Ichmościów Państwa Kruszyńskich efektywnie oddać. Zasiewki, jako i jarem zasiane pola doskonałe. Ugór przed świętym Janem zaorany i wynosz wywieziony oddadzą Ichmościowie, jako najdoskonalej będzie mogło być. Budynki bydła i wszystek sprzęt domowy podług inwentarza Jegomościa księdza Krajewskiego i znowu, podług powtórnego inwentarza Ichmościów Państwa Kruszyńskich małżonków podpisanego oddadzą. Więc jeżeliby Ichmościowie Państwo Jarnowscy na wszelki wypadek, których by energia ludzka nie mogła odwrócić się, bądź Boże broń dla zawieruch wojennych i noclegów żołnierskich, bądź dla powietrza na ludzie i bydło, bądź dla znacznego nieurodzaju, gradów, ogniów piorunowych, tej summy zebrać nie mogli, w tym rodzicielskim afektem Ichmościowie gwarantują za siebie i sukcesorów swoich pomiarkowanie, należące przez wysadzanego z obydwu stron przyjaciela i onych w tym ładunku, jako i innych siebie mieć chcą obowiązanych, jakoż i obowiązują, byle sami niebyli w niczem. Mediujemy też posiadanie w trakcie arend z ostrożnością Ichmościów Państwa dzierżawców. To też Jegomościowie Państwo Kruszyńscy wspominają aby Ichmościowie Państwo arendarze co rocznie po dziesięć morgów do Kozielca trawy wydzielali.
A że Ichmościowie Państwo Kruszyńscy na uspokojenie w pretensji Ichmościów Państwa Jarnowskich, z kontraktu małżeńskiego należącego, Gruczno do lat czterech puszczają, powinien będzie Jegomość Pan Jaranowski Jejmość Panią małżonkę swoją a córkę naszą z zawarciem umowy po dotrzymaniu czterech lat akt ksiąg kowalewskich znieść, gdy szczęśliwie dotrzyma i zbierze, z sukcesem majętności ojcowskiej i matczynej. Co sobie strony obie dwie życząc i wstrzymać tam w całości i konkrecie pod zakładem siedmiu tysięcy złotych monety pruskiej będą powinni, o który zakład, jako i kontraktowi temu nie dosyć uczynienie tam ogólnie niż w części ta strona będąc zapozwana do sądu któregokolwiek w ziemiach pruskich, bądź ziemskiego bądź grodzkiego, gdzie sobie wyznaczają miejsce oraz sukcesorów pozycję zapisują, bezapelacyjnie stawać wobec procesów. Ponadto Ichmoście Panowie Arendarze zobowiązują się wraz ze swymi spadkobiercami, gdziekolwiek będzie to mogło mieć miejsce, bez jakichkolwiek wyjątków, uchyleń oraz wszelkich wybiegów prawnych zadośćuczynić rzeczy głównej oraz znosić wszystko, co zasądzone, strona stronie będzie powinna.
Na co dla lepszy ważności rękami własnemi podpisały się strony. Działo się 30 czerwca roku 167 szóstego.
Jan Kruszyński
Konstancja Kruszyńska
Franciszek Jarnowski
Teodora z Kruszyńskich Jarnowska
♣
Rzeczypospolita Obojga Narodów – Gruczno – Województwo Pomorskie
